Παρασκευή 31 Δεκεμβρίου 2021

Κυπριακά Πρωτοχρονιάτικα ήθη και έθιμα

 



ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΠιστή, η ημισκλαβωμένη Ελληνική Κύπρος, τηρεί τα Ελληνοχριστιανικά Πρωτοχρονιάτικα ήθη και  

«ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΚΥΠΡΟΣ ΜΑΣ, ΚΑΝΕ ΕΥΤΖΙΗ  ΕΤΟΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ, ΣΤΟΝ ΑΗ ΒΑΣΙΛΗ ΜΑΣ, ΕΙΡΗΝΗ ΝΑ ΣΟΥ ΔΩΣΕΙ,  ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΥΣ, ΤΖΙΑΙ ΤΗΝ ΜΑΥΡΟΓΕΡΗΜΗ ΠΑΝΔΗΜΙΑ, ΠΟΛΥ ΣΥΝΤΟΜΑ ΝΑ ΔΙΩΞΕΙ, ΝΑ ΑΠΟΣΕΙΣΕΙ ΤΖΙΑΙ ΤΟ ΝΗΣΙ ΜΑΣ ΤΖΙΑΙ ΟΥΛΛΟΣ Ο  ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΤΖΙΑΙ ΛΕΥΤΕΡΑ ΝΑ ΖΗΣΕΙ.»

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς

Άγιε Βασίλη, Κάτσε να φας κάτσε να πιεις/ κάτσε τον πόνο σου να πεις/ κάτσε να τραγουδήσεις/ και να μας καλοκαρδίσεις/ Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά/ ψηλή μου δεντρολιβανιά/ (κι αρχή) κι αρχή καλός μας χρόνος/ (Εκκλησιά) Εκκλησιά με τ’ άγιο θρόνο/ Αρχή που βγήκε ο Χριστός/ Άγιος και πνευματικός
(στη γη) στη γη να περπατήσει/ και να μας) και να μας καλοκαρδίσει/ Άγιος Βασίλης έρχεται
κι όλους μας καταδέχεται/ (από) από την Καισαρεία/ (συ σ’ αρχό) συ σ’ αρχόντισσα κυρία/ Βαστά εικόνα και χαρτί/ ζαχαροκάντιο, ζυμωτή/ (χαρτί) χαρτί και καλαμάρι/ (δες κι εμέ) δες κι εμέ το παλληκάρι/ Το καλαμάρι έγραφε/ τη μοίρα μου την έλεγε/ (και το) και το χαρτί ομίλει/ (άσπρε μου) άσπρε μου Άγιο Βασίλη/ Του χρόνου μας αρχή καλή/ και ο Χριστός μας οδηγεί/ κακία να αρνηθούμε
μ’ αρετές να στολιστούμε

Ενδεικτικά και αποσπασματικά.

ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ. Την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς η Κυπριακή οικογένεια στρώνει το τραπέζι που «θα φιλοξενήσει» τον Αϊ-Βασίλη. Πάνω στο τραπέζι οι νοικοκυρές τοποθετούν τη βασιλόπιτα, κόλλυβα, ένα αναμμένο κερί, ένα ποτήρι κρασί και το πορτοφόλι του πατέρα για να έρθει ο Άγιος να φάει, να πιει και να τα ευλογήσει.                                                                                                    

Ένα άλλο έθιμο που σώζεται μέχρι τις μέρες μας και που σχετίζεται με την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς είναι το έθιμο της ελιάς. Όλη η οικογένεια μαζεύεται γύρω από το τζάκι και μικροί μεγάλοι ρίχνουν φύλλα χλωρής ελιάς στη φωτιά για να μαντέψουν αν κάποια πρόσωπα τους αγαπούν. Την ώρα που ρίχνουν την ελιά στα κάρβουνα λένε τα παρακάτω λόγια: «Άη Βασίλη βασιλιάπου περπατάς τζ’αί καλαντάςδείξε τζ’αί φανέρωσε αν μ' αγαπά ο (η) τάδε» ή Άη Βασίλη βασιλιά, τζιαι πρωτολουτουρκίτη, επήες πέρα των περών τζ' ηύρες την τύχην, των τυχών, ήυρε τζι' εμέν την τύχην μου, τζιαι πέτης πως την σσαιρετώ, τζιαι νάρτει πόψε να την δω, δείξε τζιαι φενέρωσε για τούτην την δουλιάν, αν μ΄αγαπά (ο...η...)

Αν το φύλλο της ελιάς πεταχτεί με κρότο,σημαίνει πως τους αγαπά το πρόσωπο που έβαλαν στο μυαλό τους. Αν δεν ακουστεί κανένας κρότος και η ελιά καεί, τότε συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.                                                                            

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ. 

Μόλις τελειώσει η πρωτοχρονιάτικη λειτουργία, η οικογένεια επιστρέφουν στο σπίτι, όπου κόβουν την πατροπαράδοτη βασιλόπιτα. Το πρώτο κομμάτι το προσφέρουν στο Χριστό, το δεύτερο στους φτωχούς ανθρώπους, το τρίτο στο νοικοκύρη και τα υπόλοιπα μοιράζονται σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Όποιος βρει το κρυμμένο νόμισμα θα είναι τυχερός όλη τη χρονιά.                                                                                                                

ΦΩΤΑ. 

Την ημέρα των Φώτων όλος ο κόσμος πηγαίνει στην εκκλησία για να παρακολουθήσει τη Βάπτιση του Χριστού. Στην εκκλησία ο κόσμος πίνει από το αγιασμένο νερό, το δρόσο. Την ίδια μέρα σε όλες τις παραλιακές πόλεις ο ιερέας ρίχνει μέσα στη θάλασσα το σταυρό για να αγιαστούν τα νερά και οι πιο καλοί κολυμβητές βουτούν στα κρύα νεράγια να τον πάρουν.                                                              

Την ημέρα των Φώτων τα παιδιά γυρίζουν στις γειτονιές και στους συγγενείς τους και τους λένε ένα τραγούδι με σκοπό να πάρουν χρήματα: «Καλημέρα και τα Φώτα και την Πουλουστρίνα πρώτα»                                                                                                        

Το γλύκισμα της ημέρας των Φώτων, που ετοιμάζουν οι νοικοκυρές είναι τα ξεροτήγανα (τύπος λουκουμάδων). Κατά το έθιμο, τα παιδιά όχι μόνο τρώνε, αλλά το περίσσευμα το ρίχνουν και στη στέγη του σπιτιού ξεροτήγανα μαζί με κομματάκια λουκάνικου για να τα φάνε οι καλικάντζαροι και να φύγουν. Την ίδια ώρα, τραγουδούν το ακόλουθο ποίημα: «Τιτσίν τιτσίν λουκάνικο. Μασιαίρι μαυρομάνικο, κομμάτι ξεροτήανο, να φάτε τζιαι να φύετε»

Για τα Φώτα ο λαός πιστεύει, πως είναι η μέρα που φεύγουν οριστικά οι καλικάντζαροι, γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την Παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός των παπάδων. Γι αυτό και το έθιμο του λαού λέει: «Στις πέντε του Γενάρη. Φεύγουν οι καλικαντζάροι» Αλλά ο μεγάλος τους τρόμος είναι τα Φώτα. Εκείνα τους διώχνουν ολότελα. Φεύγουν τότε λέγοντας: «Φεύγετε να φεύγουμε. κι έφτασε ο τουρλόπαπας, με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του…»

Επίσης κατά τον εσπερινό της Πρωτοχρονιάς τοποθετούν κυρίως πάνω στις πόρτες κλαδιά ή στεφάνια από ελιά (Μαραθάσα, Τηλλυρία).                                                            

Στον Άγιο Δημήτριο της Μαραθάσας οι κοπέλες κυρίως τρέχουν πολύ πρωί να πάνε στη βρύση για να πάρουνε όπως λένε τα κάλλη τους, δηλ. χρυσαφικά. Θα τα πάρει όποια πάει πρώτη να γεμίσει τη στάμνα της που έχει στο στόμιό της θυμάρι και κλαδί ελιάς. Ρίχνει στη γούρνα της βρύσης σιτάρι, κρεμά ένα κλαδί ελιάς πάνω στη βρύση και γεμίζει τη στάμνα της με νερό λέγοντας: Καλημέρα βρύση, δός μου που τα κάλλη σου, να σου δώκω που τα δικά μου. Σ’ όλη την Κύπρο, αλλά περισσότερο στην περιοχή της κατεχόμενης σήμερα Αγίας Καρπασίας, προσέχουν πολύ το ποδαρικόν, δηλ. ποιος θα μπει πρώτος στο σπίτι κατά την Πρωτοχρονιά. Χάμω στην εξώθυρα του σπιτιού υπάρχει πέτρα αλλά κυρίως μια σκιλλοκρεμμύδα (αβρόσσ’ιλλα). Όποιος μπει πρώτος, πρέπει να μπει με το δεξί του πόδι, ρίχνει πρώτα μέσα στο σπίτι την πέτρα και ύστερα τη σκιλλοκρεμμύδα. Κατόπιν κάμνει το σημείο του σταυρού και λέγει έλα δύναμίς σου Θεέ μου τζ’ αι να’ γ’ καλός ο χρόνος τζ’αι να τρέσ’ει πόσσω σας το μέλιν τζ’αι το γάλαν. Ο νοικοκύρης του δίδει μέλι ή γλυκό να φάει και πουλουστρίναν, δηλ. νόμισμα (το οποίο του έδωσε προηγουμένως και έριξε μέσα στο σπίτι). Την σκιλλοκρεμμύδα την αφήνουν να κρέμεται συνήθως πάνω στο δοκάρι ή την πόρτα του σπιτιού μέχρι τον άλλο χρόνο.                                                                           

Σε πολλά χωριά κατά την προηγούμενη νύκτα της Πρωτοχρονιάς τοποθετούνται πάνω στο τραπέζι κόλλυβα, κρασί, κτενιά (τσατσάρα) για να κτενίσει τα γένεια του ο Άης Βασίλης, ένα κλαδί ελιάς (Ανώγυρα) και το πουγγί του οικοδεσπότη, γιατί πιστεύεται ότι θα έλθει ο άγιος Βασίλειος να φάει και να τα ευλογήσει. Επίσης συνήθως κατά τη νύκτα αυτή τοποθετούνται μέσα σ’ ένα πιατο διάφοροι δημητριακοί καρποί (που λέγονται Βασίλης) και τους ραντίζουν τακτικά μέχρις ότου βλαστήσουν. Κατά τη γιορτή του αγίου Αντωνίου (στις 17 Ιανουαρίου) οι καρποί αυτοί φυτεύονται στα χωράφια όπου υπάρχουν φυτεμένοι κι άλλοι δημητριακοί καρποί. Στο Γουδί της Πάφου κατά την ίδια μέρα ραντίζονται τα σπαρτά με αγιασμό των Φώτων.

Τα Άγια Θεοφάνεια ή τα Φώτα!

Η γιορτή είναι γνωστή στο λαό σαν γιορτή των Φώτων, επειδή σε παλαιότερους χρόνους κατά τη μέρα αυτή βάφτιζαν τα τέκνα τους κι έτσι φωτίζονταν. Κατά την παραμονή των Φώτων, δηλ. κατά τα λεγόμενα Κάλαντα, τελείται στην εκκλησία η ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού, δηλ. ο αγιασμός των νερών. Σε μερικά χωριά της Κύπρου (Πάφος κ.α.) μεταφέρονται στην εκκλησία για να βαπτιστούν στο αγιασμένο νερό διάφορα φρούτα όπως εσπεριδοειδή, ρόδια, καρπούζια και σταφύλια, φυλαγμένα από πριν, αμύγδαλα κλπ.). Επίσης κάθε οικογένεια φροντίζει να βαφτίζει μερικά κεριά, που τα φυλάσσουν και τα ανάβουν σε περίπτωση θύελλας ή σε περίπτωση που μια έγκυος δυσκολεύεται να γεννήσει.                                                                                                                                   

Μετά το τέλος της λειτουργίας του Μεγάλου Αγιασμού οι ιερείς περιέρχονται τα σπίτια και καλαντίζουν, δηλ. ραντίζουν με αγιασμένο νερό όλα τα δωμάτια του σπιτιού και τους ενοίκους, ενώ ταυτόχρονα ψάλλουν το εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε. Το ράντισμα τούτο πιστεύεται ότι έχει τη δύναμη να διώξει τους Καλικάντζαρους, δηλ. τα δαιμόνια που πιστεύεται ότι συχνάζουν καθόλα τα δωδεκάμερα και ενοχλούν τους ανθρώπους. Πιστεύεται ότι αυτοί διαμένουν στους μύλους ή τα σταυροδρόμια και πίνουν από ποτήρια που είναι τα νύχια των γαϊδουριών ή των χοίρων, εξαφανίζονται δε όταν κάμει κανένας το σημείο του σταυρού.

Κάθε οικογένεια προσφέρει στον ιερέα που καλαντίζει, κουλούρια, γλυκό, ποτό, ξεροτήανα (Σολιά), κόλλυβα (Λαγουδερά), λουκάνικα (Πάφος), πωρικά (αμύγδαλα, καρύδια κλπ.) (Μαραθάσα) και νομίσματα που παλαιότερα αποτελούσαν την χρονιάτικη πληρωμή του που γινόταν από την κοινότητα. Στο Γουδί της Πάφου έχουν στρωμένο τραπέζι (αυτή τη μέρα ανοίγουν τη ζαλατίνα) και ο ιερέας πρέπει να πάρει λίγο φαγητό και λίγο κρασί. Τον ιερέα κατά κανόνα συνοδεύουν μικρά παιδιά που φέρουν το σικλίν, δοχείο δηλ. μετάλλινο που περιέχει αγιασμένο νερό, και φανάρι, αναμμένο από το καντήλι κυρίως του Χριστού. Απ’ αυτό το φως δίδουν σ’ όλες τις οικογένειες.                                                                                                                                    

Μ’ αυτό το φως κάμνουν και τη λεγόμενη χολλάν. Δηλ. ανάβουν κερί και το τοποθετούν κάτω από ένα υνί ή γαστρί και δημιουργείται αιθάλη (μούζη). Την παίρνουν μ’ ένα βαμβάκι και την τοποθετούν στο κοίλωμα ενός μικρού καλαμιού. Μ’ αυτή τη χολλά μαυρίζουν μ’ ένα φτερό κυρίως τα μικρά παιδιά, αλλά μαυρίζονται και γυναίκες για να κάμουν μαύρα μάτια, που εθεωρούντο ότι ήταν όμορφα, ή για να θεραπευθούν από διάφορες ασθένειες των οφθαλμών. Στο χωριό Πάνω Αρόδες (Πάφου) υπάρχει η Παναγία η Χρυσοσπηλιώτισσα (σε μια σπηλιά) και την πιο πάνω αιθάλη την παίρνουν οι γυναίκες κατά την Τρίτη της Λαμπρής (γίνεται πανηγύρι) και χολλιάζονται.                                                                                                                         

Επίσης στην Πάφο (Γουδί) ανάβουν με το πιο πάνω φως δυο κεριά και τα κολλούν στα κέρατα των βοδιών αν δεν είναι αδέλφια. Αν είναι αδέλφια, τους κολλούν από ένα κερί σε κάθε κέρατο. Ακόμη ρίχνουν σ’ αυτά κατά τη νύχτα κόλλυβα και πιστεύεται ότι μιλούν και λένε μεταξύ τους: Φάε να φάμεν που τους κόπους μας.               

Στο χωριό Κρήτου Μαρόττου της Πάφου τα πιο πάνω κόλλυβα τα ψήνουν κατά την Πρωτοχρονιά. Μέσα σ’ αυτά ρίχνουν και το σιτάρι του λεγόμενου σταυρού. Ο σταυρός γίνεται κατά την τελευταία μέρα του θερισμού όπου γίνεται η λεγόμενη μηλιά*. Ύστερα τα ρίχνουν στα βόδια που πιστεύεται ότι μιλούν και λένε την πιο πάνω φράση. Επίσης κόλλυβα ρίχνουν σχεδόν σ’ όλη την Κύπρο κατά την Πρωτοχρονιά ή κατά τα Φώτα και στις κότες για να γεννούν αυγά. Σε μερικά χωριά τα κόλλυβα αυτά τα λένε βασιλούδια. Στο Γουδί της Πάφου με το φως των Φώτων άναβαν παλαιότερα μια μικρή φωτιά σε αλώνια, για ευλοΐαν του αλωνιού, όπως έλεγαν.                                                                                                                                      

Επίσης στο ίδιο χωριό άναβαν με το φως του κεριού των Φώτων ένα μεγάλο ξύλο. Διατηρούσαν τη φωτιά για σαράντα μέρες. Κατόπιν έπαιρναν μερικά καρβουνάκια από την πιο πάνω φωτιά και τα έριχναν μέσα σ' ένα δοχείο με νερό. Μ’ αυτό το νερό ράντιζαν όλο το σπίτι.                                                                                                               

Κατά τα Κάλαντα κάθε οικογένεια πρέπει να ψήσει ξεροτήανα (τηγανίτες). Ρίχνει μερικά αποφάγια πάνω στη στέγη των σπιτιών (σπάνια με λίγα λουκάνικα), για να φάνε και να φύγουν οι *Καλικάντζαροι. Τα κακά ξωτικά  λένε:«Τιτσίν τιτσίν λουκάνικον μασ’ αίριν μαυρομάνικον κομμάτιν ξεροτήανοννα φάμεν τζ’αι να φύουμεν»

 *Οι καλικάντζαροι είναι μαυριδεροί, τριχωτοί, με ουρά και μακριά χέρια. Ζουν στα έγκατα της γης και με ένα μεγάλο πριόνι αγωνίζονται να κόψουν τον τεράστιο ξύλινο στύλο ,που κρατά στη θέση της τη γη. Ο στύλος όμως είναι πολύ χοντρός και γι αυτό χρειάζεται μεγάλη και μακρόχρονη προσπάθεια. Τις παραμονές των Χριστουγέννων τα έχουν σχεδόν καταφέρει και το στήριγμα της γης είναι έτοιμο να κοπεί και να πέσει. Χαρούμενοι που τα κατάφεραν επιτέλους, οι καλικάντζαροι βγαίνουν επάνω τη γη για να πειράξουν τους ανθρώπους και για να μην σωριαστεί η γη στα κεφάλια τους. Οι καλικάντζαροι εξαφανίζονται τα Φώτα με τον αγιασμό των νερών. 

Κατά τη γιορτή των Φώτων στις παράλιες πόλεις γίνεται η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού. Μετά την τέλεση του αγιασμού, ενώ προηγούνται τα εξαπτέρυγα και ο Τίμιος Σταυρός και ακολουθούν οι ιερείς συνήθως με τον αρχιερέα) μεταβαίνουν στην παραλία όπου ο προΐστάμενος της τελετής ψάλλει το εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε... και ρίπτει στη θάλασσα τον Τίμιο Σταυρό, δεμένο με αλυσίδα κυρίως, για να μη χαθεί. Πολλοί δύτες που αναμένουν την κατάδυση του σταυρού, αμιλλώνται ποιος θα τον βρει για να τον φέρει στον προϊστάμενο της τελετής.  Αξιοσημείωτο έθιμο της μέρας αυτής είναι αυτό που γίνεται στην Πάφο κ.α. όπου μικρά παιδιά περιέρχονται τα σπίτια ζητώντας πλουμιστήραν (από το ρ. πλουμίζω = φιλοδωρώ) ή πουλουστρίναν (από το γαλλικό pour estrenne = καλή τύχη), δηλ. φιλοδώρημα συνήθως χρηματικό (παλαιότερα, ήταν διάφοροι καρποί, όπως αμύγδαλα, σταφίδες, ρόδια κλπ.), λέγοντας Καλημέρα τζ’αί τα Φώτα τζ’αί την πλουμιστήραν πρώτα. ΠΗΓΗ: ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ

Ο άης Βασίλης και τα πρωτοχρονιάτικα έθιμα της Κύπρου

Πλούσια είναι στην Κύπρο η λαογραφία η σχετική με τον καλό άγιο Βασίλη και πολλά είναι τα έθιμα τα σχετικά με τη γιορτή του, που συμπίπτει με τη πρώτη μέρα του χρόνου. Το μικρό κείμενο  αυτό εξετάζει ακριβώς τα έθιμα αυτά, που αρκετά είναι παγκύπρια, άλλα τοπικά ή με παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή, που άλλα επιζούν μέχρι σήμερα κι άλλα έχουν εγκαταλειφθεί.

Την παραμονή της πρωτοχρονιάς οι γυναίκες κάνουν κόλλυβα. Στο Ριζοκάρπασο (Κατεχόμενο σήμερα)  προσθέτουν σ' αυτά αμυγδαλόψιχα, σπυριά ροδιού, σταφίδες και σησάμι και τα λένε «βασιλούθκια». Πάνω σ' αυτά τοποθετούν τη βασιλόπιττα με ένα κερί αναμμένο. Η τελευταία ζυμώνεται την παραμονή των Χριστουγέννων μαζί με τ' άλλα Χριστόψωμα (γεννόπιττες). Η βασιλόπιττα είναι ένα μεγάλο ψωμί με σησάμι (ή χωρίς) κι ένα ζυμαρένιο σταυρό, μέσα της δε περιέχει ένα νόμισμα. Στο Ριζοκάρπασο ζύμωναν κι ένα ανθρωπόμορφο ψωμί που 'λεγαν «Βασίλη» και το κρεμούσαν με κόκκινη κορδέλα από την «καρελιά» (αλλού «ταπατζιά» και το φύλαγαν μέχρι την επόμενη χρονιά.

Τα πιο πάνω κόλλυβα είναι μέρος του δείπνου που ετοίμαζαν οι γυναίκες την παραμονή της πρωτοχρονιάς για τον άη Βασίλη. Σε μερικές περιοχές (Ανώγυρα Λεμεσού κ.α) τοποθετούν και κλωνάρια ελιάς κι ένα δοχείο με κρασί. Ακόμη συνηθιζόταν να τοποθετούν κοντά στο δείπνο και το πορτοφόλι του νοικοκύρη και μια «χτενιά» (τσατσάρα). Στη Κυθρέα η βασιλόπιττα ετοποθετείτο σ' ένα κόσκινο στο σέντε (χώρος φύλαξης των δημητριακών) του σπιτιού. Κοντά της τοποθετούσαν κι ένα καντήλι που άναβε όλη νύκτα.

Ο άης Βασίλης, που πιστεύεται ότι θα επισκεφτεί το σπίτι, θα δοκιμάσει το δείπνο που του ετοίμασαν, θα χτενίσει τα γένια του και θα ευλογίσει τα αγαθά του σπιτιού. Λίγα κόλλυβα ρίχνονται στις φάτνες των βοδιών (παλαιότερα μαζί με φύλλα ελιάς), τα δε βόδια πιστεύεται πως τότε μιλούν και λένε: Φάτε να φάμεν τζι' ένι που τους κόπους μας(υπάρχουν μικρές παραλλαγές της φράσης αυτής). Στο Ριζοκάρπασο ρίχνουν λίγα κόλλυβα και στις στέγες των σπιτιών. Στην Πιτσιλιά βράζουν τα κόλλυβα κατά τα Κάλαντα των Φώτων.

Σε μερικά χωριά (ιδίως της Πάφου, όπως Γουδί κ.ά.) συνηθίζεται να ρίχνουν λίγο σιτάρι πάνω στο θυμάρι της στάμνας του νερού, την παραμονή. Με την υγρασία του νερού το σιτάρι βλαστά και λέγεται «Βασίλης» (σ' άλλες περιοχές Βασίλης λέγεται η Βασιλόπιττα). Στο Άγιο Δημήτριο Μαραθάσας το πρωί της Πρωτοχρονιάς συναγωνίζονται οι γυναίκες ποια θα πρωτοπάει στη βρύση με τη στάμνα της για να πάρει τα «κάλλη της βρύσης». Ρίχνουν πρώτα λίγο σιτάρι στη γούρνα και λίγο πάνω στο θυμάρι της στάμνας, που φέρει και ένα κλωνάρι ελιάς. Μετά νίβονται και λένε: Καλημέρα βρύση, δος μου που τα κάλλη σου, να σου δώσω που τα δικά μου.

Σ' άλλες περιοχές φυτεύονται σιτάρι, κριθάρι, φακές κ.ά. σε πιάτο που περιέχει βρεγμένο με νερό βαμβάκι. Υπάρχει μαρτυρία ότι παλιότερα τοποθετούσαν σιτάρι σε καλάθι ή κοφίνι με κλαδιά ελιάς και το έβρεχαν καθημερινά ώστε να βγάζει ρίζες που λέγονταν «τ' άσπρα γένια του άη Βασίλη». Το φυτρωμένο σιτάρι στο πιάτο τοποθετείται μαζί με το δείπνο για να το ευλογήσει ο Άγιος κι αυτό. Την εικονική αυτή σπορά μερικοί την κάνουν γύρω στα Χριστούγεννα, άλλοι την Πρωτοχρονιά κι άλλοι του αγίου Σπυρίδωνα (12 Δεκεμβρίου). Του Αγίου Αντωνίου (17 Ιανουαρίου) οι βλαστημένοι σπόροι μεταφυτεύονται την ημέρα των Καλάντων, ενώ ραντίζονται ταυτόχρονα με αγιασμό, ενώ ο ιδιοκτήτης του αγρού, μαζί με όλους τους παρευρισκόμενους ψάλλει το εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου Κύριε... Από την ανάπτυξη των σπόρων αυτών οι γεωργοί βγάζουν συμπεράσματα για τη βλάστηση και τη παραγωγή της χρονιάς.

Επίσης άλλες εκδοχή για τα σχετικά έθιμα …

Αν το φύλλο της ελιάς, στο τζάκι, αφού θερμανθεί, ανατραφεί με κρότο, τούτο είναι ένδειξη αγάπης εκείνου που ονομάστηκε προς το πρόσωπο που έριξε το φύλλο, ειδάλλως αγάπη δεν υπάρχει. Λίγα από τα κλωνάρια αυτά της ελιάς (που κόβονται μόλις ακουστεί η καμπάνα του εσπερινού) αναρτώνται σ΄ορισμένες περιοχές (Πάφος, Τηλλυρία, Μαραθάσα, Σολιά) στις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών. Το ίδιο έθιμο είχαν κι οι Βυζαντινοί καθώς και οι Πόντιοι. Στη Πάφο κ.ά. κλωνάρια ελιάς τοποθετούνται πάνω στα χοιρινά κρέατα για να μην ουρήσουν εκεί οι Καλικάντζαροι.

Επειδή υπάρχει υπάρχει η λαϊκή αντίληψη ότι όπως θα περάσει η μέρα της πρωτοχρονιάς θα περάσει κι ολόκληρος ο χρόνος, οι Κύπριοι προσέχουν τη μέρα αυτή. Αν και είναι αργία, δουλεύουν λίγο για να 'χουν δουλειά ολόκληρο τον χρόνο. Δεν δανείζουν χρήματα τη μέρα αυτή, απεναντίας προσπαθούν να πάρουν. Οι άνδρες που παίζουν χαρτιά στα καφενεία προσπαθούν πολύ να κερδίσουν, κλπ.

Σχετικό με την πιο πάνω αντίληψη είναι και το ποδαρικό. Αυτός που πρώτος θα μπει στο σπίτι πρέπει να μπει με το δεξί πόδι (για να 'ρχονται όλα δεξιά) και να ' ναι και τυχερός. Σε μερικές περιοχές χτυπούσαν τα μεσάνυχτα οι καμπάνες, σημαίνοντας την άφιξη του νέου χρόνου. Ένα παιδί που εθεωρείτο τυχερό έκανε το ποδαρικό στα σπίτια, των οποίων οι ένοικοι το φίλευαν με γλυκό ή χρήματα, την «πουλουστρίνα». Στο Ριζοκάρπασο οι πόρτες παρέμεναν κλειστές κατά το υπόλοιπο της μέρας, για να μην μπει στο σπίτι κάποιος κακότυχος και φέρει την κακοτυχία.

Ένας τρόπος να βρεθεί ο τυχερός της χρονιάς είναι το κόψιμο της βασιλόπιττας, που την κόβει σε κομμάτια ο αρχηγός της οικογένειας και τα μοιράζει στους παρευρισκόμενους. Τυχερός είναι εκείνος που θα βρει το νόμισμα στο κομμάτι του. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές του τρόπου που διανέμονται τα κομμάτια. της βασιλόπιττας. Συνήθως κόβεται πρώτα το κομμάτι του Χριστού, ύστερα εκείνο της Παναγίας, κι ακολουθούν εκείνα του άη Βασίλη, του φτωχού, του σπιτιού, του νοικοκύρη, της νοικοκυράς και των παιδιών, αρχίζοντας από το μεγαλύτερο. Άλλοι κόβουν κομμάτια για συγγενείς που απουσιάζουν. Στην Πιτσιλιά η βασιλόπιττα κόβεται τα Κάλαντα.

Σε μερικά μέρη πιστεύουν πως όποιος φταρνιστεί κατά την πρωτοχρονιά θα ζήσει και την επόμενη χρονιά. Στο Ριζοκάρπασο πάλι, συνήθιζαν να κρεμάζουν στα δοκάρια του σπιτιού ή της μάντρας μια «αβρόσσιλλα» (σκιλλοκρεμμύδα) και την άφηναν εκεί όλο το χρόνο. Πολλές φορές ξαναβλάσταινε κι έβγαζε φρέσκα φύλλα, συμβόλιζε δε τη θαλερότητα του σπιτιού.

Στην Κώμα του Γιαλού και στη Κώμη Κεπήρ ( Κατεχόμενα)  συνήθιζαν να μαζεύουν διπλούς βολβούς σκιλλοκρεμμύδας και τους ρίχνουν την πρωτοχρονιά στις μάντρες για να γεννήσουν οι προβατίνες δίδυμα.

Αν έμπαινε στο σπίτι στο σπίτι σκύλος την πρωτοχρονιά, νομιζόταν κακός οιωνός. Αν έμπαινε βόδι, το αντίθετο.

Σε μερικά χωριά συνήθιζαν να παίρνουν την πρωτοχρονιά κόλλυβα στα νεκροταφεία κι ο παπάς μνημόνευε τους νεκρούς.

Υπάρχουν τέλος, και πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα που εισήλθαν στην κυπριακή ύπαιθρο από τις πόλεις, κυρίως μέσω των ιερέων, των δασκάλων και της χειρόγραφης παράδοσης. Τα Κάλαντα συνηθίζεται να τα τραγουδούν, με τη συνοδεία οργάνων και κυρίως βιολιού πολλές φορές, από σπίτι σε σπίτι. Οι ένοικοι του σπιτιού φιλεύουν εκείνους που τραγουδούν τα Κάλαντα είτε με χρήματα είτε με είδος, όπως γενόπιττα στο Ριζοκάρπασο.

Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές των πρωτοχρονιάτικων Καλάντων ή του Τραγουδιού του άη Βασίλη.

Ποιος είναι πραγματικά ο Άγιος Βασίλης;

Στη δυτική παράδοση είναι ντυμένος στα κόκκινα, έχει πυκνή λευκή γενειάδα, είναι στρουμπουλός και γελάει με την καρδιά του. Αυτός είναι ο SANTA CLAUS των Αγγλων και των Αμερικανών, ο Περ Νοέλ των Γάλλων, ο Βάιναχτσμαν των Γερμανών και πάει λέγοντας.

O θρύλος γεννήθηκε αλλού, κοντά στο Ντεμρέ της τότε Ελληνικής Νότιας Μ. Ασίας, σήμερα κατεχόμενης από Τουρκία.

Η ιστορία ξεκινάει τον 4ο αιώνα, όταν η περιοχή ήταν γνωστή ως Μύρα της Λυκίας. Εκεί λοιπόν έζησε ο Νικόλαος, Επίσκοπος Μύρων, γνωστός και αγαπητός για τις καλές του πράξεις.

 Έγινε άγιος αμέσως μετά τον θάνατό του και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου δεσπόζει σήμερα στο κέντρο του Ντεμρέ. Πιστοί έρχονται από όλον τον κόσμο για να προσκυνήσουν στον εορτασμό της μνήμης του τον Δεκέμβριο.
Ιστορίες για την καλοσύνη του Νικολάου εξαπλώθηκαν μετά τον θάνατό του. Τόσο αγαπητός ήταν που τα οστά του εκλάπησαν από τα Μύρα το 1087 και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία για να μην πέσουν στα χέρια των τούρκων εισβολέων. Στην ορθόδοξη παράδοση από τότε έγινε ο προστάτης άγιος των παιδιών και των ναυτικών. Αλλά χρειάστηκαν αιώνες για να μεταμορφωθεί η εικόνα του καλού επισκόπου στον Αϊ-Βασίλη με τα κόκκινα αφού η ιστορία του Αγίου Νικολάου ταξίδεψε και ρίζωσε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο Αγιος Νικόλαος έγινε προστάτης της Μόσχας και της γεωργίας στη Ρωσία και του Ναυτικού στο Αμστερνταμ της Ολλανδίας, όπου, παρά την απαγόρευση αναγνώρισης αγίων που επέβαλλε ο προτεσταντισμός, επέζησε με το όνομα Σίντερ Κλάας, ο οποίος την ημέρα της εορτής του, στις 6 Δεκεμβρίου, παριστάνεται με ιερατική στολή και επισκοπική ράβδο να μοιράζει δώρα στα παιδιά.

Αυτή είναι μάλλον η πιο καθαρή μορφή του Αγίου Νικολάου που απέμεινε σήμερα, αν και στην Ολλανδία παρουσιάζεται να έχει ως βοηθό του και ένα αγόρι από την Αιθιοπία, τον Μαύρο Πιτ, που η παράδοση θέλει να τον είχε απελευθερώσει ο Σίντερ Κλάας στα Μύρα και ο οποίος από ευγνωμοσύνη έμεινε για πάντα μαζί του ως βοηθός.
Ευρωπαίοι άποικοι, κυρίως Ολλανδοί, μετέφεραν μαζί τους τον μύθο στον Νέο Κόσμο.

Παρ΄ όλα αυτά για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς ο Αϊ Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ένας εκ των τριών Ιεραρχών, ο οποίος έζησε στην Καισαρεία της Καππαδοκίας και αφιέρωσε τη ζωή του και την περιουσία του στους φτωχούς ανθρώπους. Μεριμνούσε πάντα για όσους είχαν ανάγκη, χτίζοντας νοσοκομεία, γηροκομεία, ορφανοτροφεία και η μνήμη του τιμάται από την εκκλησία την 1η Ιανουαρίου, που εορτάζεται η Κοίμηση του Αγίου Βασιλείου. Έφευγε από τα βάθη της Ασίας και ταξίδευε στα πέρατα του κόσμου και δεν είχε σάκο με δώρα, ούτε έλκηθρο, αλλά «χαρτί και καλαμάρι».

Ο Άγιος Βασίλειος στην βυζαντινή χριστιανική εικονογραφία δεν θυμίζει,  την στρουμπουλή φιγούρα με τα λευκά γένια και το κόκκινο παλτό, που έχει καθιερωθεί, αντιθέτως απεικονίζεται ψιλόλιγνος με μαύρα μαλλιά και γένια. Αλλά και ο καλός Άγιος Νικόλαος απεικονίζεται αδύνατος με αραιά λευκά μαλλιά και κοντή γενειάδα

 γιος Βασίλειος  Μέγας καί  ϊ Βασίλης (ένα αφιέρωμα- για παιδιά αλλά και μεγάλους)

Σκοπός: Νά καταλάβουν ειδικά τά παιδιά ποιός εναι  ληθινός γιος Βασίλειος πού γιορτάζουμε τήν 1η ανουαρίου, ποιά ταν  ζωή το γίου καί τί πρότυπο μς δίνει γιά τόν καινούργιο Ποιός εναι   πραγματικός γιος Βασίλειος πού γιορτάζουμε καί τιμμε τήν 1η ανουαρίου κάθε χρόνου καί πού τόν τραγουδτε στά κάλαντα τήν  παραμονή τς Πρωτοχρονις;

Ο βίος του Μεγάλου Βασιλείου.  Μέγας Βασίλειος πρξε Πατέρας τς κκλησίας, πίσκοπος Καισαρείας, κορυφαος θεολόγος το 4ου αἱῶνα καί νας πό τούς Τρες εράρχες, πού θεωρονται προστάτες τς παιδείας.

Γεννήθηκε τό 330μ.Χ. στή Νεοκαισάρεια το Πόντου πό γονες εγενες μέ δυνατό χριστιανικό φρόνημα.  πατέρας του, Βασίλειος, ταν καθηγητής ρητορικς  στή Νεοκαισάρεια καί  μητέρα του, μμέλεια, ταν πόγονος οκογένειας Ρωμαίων ξιωματούχων. Εχε λλα ννέα δέρφια. Μεταξύ ατν ταν  γιος Γρηγόριος Νύσσης,  σιος Ναυκράτιος σκητής καί θαυματουργός,  σία Μακρίνα καί  γιος Πέτρος, πίσκοπος Σεβαστείας.
 Μέγας Βασίλειος πό μικρό παιδάκι γαποσε νά διαβάζει στορίες γιά τή ζωή το Χριστο καί τν γίων καί διδασκόταν τίς γιες Γραφές πό τόν πατέρα του. Τά πρτα γράμματα, το τά δίδαξε  διος  πατέρας του. Συνέχισε τίς σπουδές του στήν Καισάρεια τς Καππαδοκίας, στήν Κωνσταντινούπολη καί στήν θήνα, που σπούδασε λες τίς πιστμες τς ποχς κείνης. Γεωμετρία, στρονομία, φιλοσοφία, ατρική, ρητορική καί γραμματική. Στίς σπουδές του ατές φιέρωσε τεσσεράμισι χρόνια. Κατά τήν διάρκεια ατν τν τν,  γιος Βασίλειος καί  Γρηγόριος  Θεολόγος νέπτυξαν μεγάλη καί σχυρή φιλία. Ταυτόχρονα μέ τίς σπουδές τους νέπτυξαν μαζί εραποστολική δράση, διοργανώνοντας χριστιανικές συγκεντρώσεις, στίς ποίες νέλυαν θρησκευτικά ζητήματα καί δρυσαν τόν πρτο φοιτητικό χριστιανικό σύλλογο.
 Μέγας Βασίλειος γινε γνωστός γιά τή φιλομάθειά του, λλά κυρίως γιά τήν ρετή καί τήν σκητικότητά του. Δέν χανε τόν καιρό του σέ πλούσια τραπέζια καί σέ διασκεδάσεις, πως ο λλοι μαθητές, λλά κάθε μέρα φιερωνόταν στή νηστεία, τήν γρυπνία καί τήν προσευχή, πού ταν σ’ ατόν πιό εχάριστες καί πό τά λαμπρότερα γλέντια καί πό τά καλύτερα φαγητά καί ποτά.ταν τελείωσε τίς σπουδές του πέστρεψε στήν Καισάρεια καί ρχισε νά ξασκε τό πάγγελμα το διδασκάλου ρητορικς καί το δικανικού ρήτορος, κάτι νάλογο το σημερινο δικηγορικού παγγέλματος. Καί τά δύο παγγέλματα τά σκησε μέ μεγάλη εσυνειδησία καί πιτυχία, πράγμα πού τόν κανε γνωστό σέ λη τήν περιοχή. Σύντομα μως γκατέλειψε τήν παγγελματική του καριέρα, καί φοβαπτίσθηκε (τήν ποχή κείνη ο χριστιανοί δέ βαπτίζονταν σέ μικρή λικία, λλά ταν πιά νηλικιώνονταν), φιέρωσε τόν χρόνο του στήν σκηση καί τήν μελέτη χριστιανικν βιβλίων. Γιά τόν λόγο ατό ποσύρθηκε σέ να κτμα πού διατηροσε  οκογένειά του στόν Πόντο. ξιοσημείωτο εναι τι μετά τήν βάπτισή του δώρισε στούς φτωχούς καί στήν κκλησία τό μεγαλύτερο μέρος τς περιουσίας του. Το φθινόπωρο το 358 μ.Χ. ξεκίνησε να δοιπορικό σέ γνωστά κέντρα σκητισμο τς νατολς, Αγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία καί Μεσοποταμία, πιθυμώντας νά συναντήσει πολλούς σκητές καί μοναχούς γιά νά γνωρίσει τόν τρόπο ζωής τους.                                                                                                                                                     ταν γύρισε στό Πόντο πό τό ταξίδι ατό, μοίρασε καί την πόλοιπη περιουσία του καί ποσύρθηκε στό κτμα του πιθυμώντας νά ζήσει πλέον ς μοναχός. κεῖἔγραψε τούς: «Κανονισμούς διά τόν Μοναχικόν βίον», κανόνες πού ρυθμίζουν τήν ζωή στά μοναστήρια μέχρι τίς μέρες μας.
 φήμη το γίου, μως, δέν μπορούσε νά μήν ξαπλωθε σέ λη τήν Καππαδοκία. τσι καί  Μητροπολίτης τς Καισαρείας Εσέβιος πραγματοποιώντας τήν Θεία Βούληση, λλά καί ατή τν χριστιανν τς περιοχς, χειροτόνησε τό 364 μ.Φ. τόν γιο Βασίλειο πρεσβύτερο. Λίγο ργότερα  Θεός πρε κοντά του τόν Εσέβιο καί ο πίσκοποι κείνης τς παρχίας χειροτόνησαν μητροπολίτη και ποιμένα το λαο τς Καισάρειας τόν γιο Βασίλειο. πό τή στιγμή πού γινε πίσκοπος  γιος, αξησε τή νηστεία καί την προσευχή, καθώς πρεπε τώρα νά παρακαλε τόν Θεό γιά λους τούς νθρώπους τς πισκοπς του καί χι μόνο γιά τή δική του σωτηρία, γιατί τά χρόνια κενα ταν δύσκολα γιά τούς χριστιανούς.
πρξε ποδειγματικός πίσκοπος. Καθημερινά δίδασκε κούραστα τό λόγο το Θεο καί ταν τόσο σοφά τά λόγια του, πού λοι δόξαζαν τόν Θεό γιά τόν καλό ποιμένα πού τούς στειλε! ς ριστος ποιμένας, βοηθοσε κάθε πεινασμένο, ρρωστο καί δικημένο μέ σες δυνάμεις διέθετε. πρξε πάντα περασπιστής, δηγός καί βοηθός το ποιμνίου του. κατοντάδες διηγήσεις περιστατικν δείχνουν τήν δράση ατή το γίου. Μεταξύ ατν πού κανε γιά τούς χριστιανούς τς Καισάρειας, εναι καί  «Πολιτεα το λέους», πού ργότερα νομάστηκε «Βασιλειάδα». Στό κέντρο ατής τς πολιτείας πρχε  κκλησία καί γύρω-γύρωπήρχαν νοσοκομεο, λεπροκομεο, ρφανοτροφεο, σχολεο, γηροκομεο καί  ξεννας.  γιος Βασίλειος μέ μεγάλη ατοθυσία διακονοσε κούραστα κάθε βασανισμένο πού κατέφευγε κε. Ο πηρεσίες πού προσφέρονταν ταν δωρεάν σέ ποιον τίς εχε νάγκη. ν τό προσωπικό πού ργάζονταν κε ταν θελοντές πού προσφέρανε τίς πηρεσίες τους γιά τό καλό το κοινωνικο συνόλου. Εναι ξιοθαύμαστο πώς κείνη τήν ποχή, μιλμε γιά τόν 4ο αιώνα μ.Χ. ,  γιος Βασίλειος μπνεύστηκε, δρυσε καί λειτούργησε να σύνολο δρυμάτων πού καί στις μέρες μας θά ποτελοσε πρότυπο.

 γιος Βασίλειος γαποσε διαίτερα τά παιδιά. Παρακινοσε τούς δασκάλους καί τούς γονες νά μήν τά καταπιέζουν, λλά νά τά παιδαγωγούν καί νά τά συμβουλεύουν μέ γάπη καί κόμη νά τά βοηθον νά νακαλύπτουν τά χαρίσματά τους καί νά τά καλλιεργον.
κείνη τήν ποχή νας μεγάλος διωγμός εχε ξεκινήσει άπό τούς ρειανούς ναντίον τν ρθοδόξων Χριστιανν. ρειανοί λέγονταν σοι ποστήριζαν τίς πόψεις το αρετικο ρείου,  ποίος λεγε τι  Φριστός δέν ταν Θεάνθρωπος,, λλά μόνο νθρωπος πλασμένος πό τό Θεό.  γιος μή μπορώντας νά νεχτε ατή, τή κατάσταση δέν δίστασε νά τά βάλει μέ τούς τότε ατοκράτορες, πως ταν  Οάλης,  ουλιανός  παραβάτης, κ.πλα του ταν  πίστη καί  προσευχή. Με τούς λόγους, τά κηρύγματα, λλά καί τήν πένα του μετέδιδε τήν γάπη του γιά τον Χριστό. γραψε πολλά σκητικά καί παιδαγωγικά συγγράμματα, πιστολές και μιλίες, δίνοντας συμβουλές καί παντήσεις σέ μεγάλα ρωτήματα τς ποχς του.
Μέχρι τίς τελευτα
ες στιγμές τς ζως του γωνίστηκε γιά τόν Χριστιανισμό καί τήν εημερία το ποιμνίου του.  μεγάλη δράση πού νέπτυξε σέ τόσους πολλούς τομες σέ συνδυασμό μέ τήν σκητική ζωή καί τά προβλήματα γείας πού εχε, εχαν σάν ποτέλεσμα νά παραδώσει τό πνεμα στό Θεό τήν 26η Δεκεμβρίου το 378 σέ λικία μόλις 49 τν.  κηδεία του γινε τήν 1η Ιανουαρίου το 379 μ.Φ.  θάνατός του βύθισε στό πένθος χι μόνο τό ποίμνιό του λλά καί λο τό χριστιανικό κόσμο τς νατολς.
 Μ. Βασίλειος γιορτάζει καί τιμται τήν 1η Ιανουαρίου κάθε τους, διότι σύμφωνα μέ τήν ρχαία χριστιανική παράδοση  τήσια μνήμη νός γίου ορτάζεται κατά τήν πέτειο τς ξόδου του πό τή ζωή ατή,  ποία εναι καί  γενέθλια μέρα κάθε πιστο στήν αώνια ζωή.

Ποιό εναι τό θιμο τς Βασιλόπιτας; Πότε ξεκίνησε καί τί σχέση μπορεί νά χει μέ τόν Μέγα Βασίλειο;  στορία τς βασιλόπιτας ξεκίνησε στά χρόνια το Μ. Βασιλείου, ταν βασίλευε  ουλιανός  Παραβάτης, φοβερός τύραννος καί διώκτης τν Χριστιανν. Κάποια μέρα  λοιπόν πείλησε πώς θά θανατώσει τόν γιο πίσκοπο καί θά καταστρέψει τούς Χριστιανούς πού περιφρονοσαν τούς θεούς του.  Μέγας Βασίλειος τότε προσευχήθηκε στόν πολυεύσπλαχνο Κύριο καί στήν Παναγία μητέρα Σου νά σώσουν τήν πόλη. ν ο κάτοικοι τς περιοχς, πού γαποσαν τόν φωτισμένο εράρχη τους, μπροστά στήν πειλή το σεβος βασιλέως συγκέντρωσαν λα τά χρυσαφικά τους γιά νά τά προσφέρουν προκειμένου νά σώσουν τήν πόλη καί τόν πίσκοπό τους.ταν  γεμόνας πγε νά λεηλατήσει τήν περιοχή, μιά πέρλαμπρη λάμψη μέ να χρυσό καβαλάρη μφανίστηκε καί φάνισε τόν διο καί τούς στρατιτες του.  καβαλάρης ταν  γιος Μερκούριος,  ποος εχε μαρτυρήσει πρίν 100 περίπου χρόνια στήν Καισάρεια.
Μ’ α
τόν τόν τρόπο,  σώθηκε  Καισάρεια. Τά χρυσαφικά μως πρεπε νά πιστραφούν στούς δικαιούχους. πειδή ταν πολύ δύσκολο νά πάρει  καθένας τό δικό του,  Μέγας Βασίλειος, γιά νά γίνει δίκαια  μοιρασιά, ζήτησε πό τίς εσεβες γυνακες νά ζυμώσουν πίτες καί βαλε μέσα πό να χρυσαφικό. Καί  το θαύματος! ,τι προσέφερε  καθένας, ατό δικαιωμένος λαβε! πό τότε καθιερώθηκε  Βασιλόπιτα νά δίνει ξεχωριστή χαρά καί ελογία στούς πιστούς. Αποσπασματικά κείμενα από το κατηχητικό βοήθημα της Ι. Μητροπόλεως Μεσσηνίας με πρόσθετα σχόλια και πληροφορίες.

Παραμονή Πρωτοχρονις  ο ρες, τά λεπτά, τά δευτερόλεπτα περνον καί ποτελον πλέον παρελθόν. Λίγα  κόμη τίκ τάκ καί τό ρολόι θα χτυπήσει 12 κριβώς τά μεσάνυχτα τς 31ης Δεκεμβρίου. νας καινούργιος χρόνος θα ανατείλει  καί πάλι! ς δοξάσουμε λοι τό Θεό γιά τα μεγαλύτερα δρα του, που είναι η ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ η ΕΙΡΗΝΗ και ΑΓΑΠΗ.  ς χαρομε λοι μεγάλοι και παιδιά καί ς προσευχηθούμε και ευχηθούμε με πίστη μέσω του Άγιου Βασίλη  φέτος,  νά φύγει η επάρατη πανδημία μαζί με τους βάρβαρους καλικαντζάρους και να ξιοποιήσουμε κάθε λεπτό καί κάθε στιγμή το πέρτατου δώρου, πού μς χάρισε   Χριστός μας την αισιοδοξία και αγάπη! Μόνο τσι δέν θά χάνεται  καιρός μας σέ νώφελα καί καταστρεπτικά,  γιά τήν ψυχή μας πράγματα, ταν θά ζομε πως ειρηνικά θέλει κενος! ς κάνουμε λοι μιά  καινούργια ρχή! Από Ελληνική Κύπρο, Καλή χρονιά καί Ελογημένη με Υγεία Πανέλληνες αδελφοί.

Επιμέλεια από Αντώνη Αντωνά. www.ledrastory.com.

Πηγές: Ήθη και Έθιμα Χριστουγέννων της Κύπρου, Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, Κυπριακή παράδοση, αποσπάσματα από βιβλία του ιδίου,  κλπ.

https://ellinikiafipnisis.blogs

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου