Βότανα ονομάζονται όλα τα χρήσιμα για τον άνθρωπο φυτά, των οποίων οι ρίζες, οι μίσχοι, τα φύλλα, τα άνθη ή και ολόκληρα, χρησιμεύουν ως τροφή ή θεραπεία, χάρη στο άρωμά τους ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο.
Αρωματικά φυτά είναι εκείνα, που τα αιθέρια έλαια
που περιέχουν, τους δίνουν ένα ιδιαίτερο άρωμα. Χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, τη ζαχαροπλαστική και την ποτοποιία, ως αρτύματα, αλλά και ως αφεψήματα, για την παραγωγή καλλυντικών και για θεραπευτικούς λόγους.
Μπαχαρικά είναι τα αποξηραμένα τμήματα ενός φυτού, που περιέχουν πικάντικες και αρωματικές ουσίες. Λέγονται και καρυκεύματα ή μυρωδικά και μπορεί να είναι ρίζες, βολβοί, φλοιοί, μίσχοι, φύλλα, οφθαλμοί, άνθη, καρποί και σπόροι. Έχουν έντονο άρωμα και γεύση και η προσθήκη τους στα τρόφιμα, γίνεται για να τους προσδώσουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και για να βελτιώσουν τη γεύση τους.
Κάποια απ᾿ τα μπαχαρικά έχουν και αντιοξειδωτικές ιδιότητες και αντικαθιστούν τα διάφορα συντηρητικά που σε πολλές περιπτώσεις βλάπτουν την υγεία του ανθρώπου.
Το εμπόριο των μπαχαρικών είναι από τα αρχαιότερα στην ιστορία των ανθρώπων, ενώ υπάρχουν αναφορές από το 2000 π.Χ., που λένε ότι είχαν ανοιχθεί ολόκληρες εμπορικές οδοί, για τη μεταφορά τους από την Ασία στην Ευρώπη.
Αρχαία βιβλία ιατρικής και βοτανολογίας αναφέρουν τα μπαχαρικά ως σπουδαία φάρμακα για την θεραπεία διαφόρων ασθενειών, ενώ τα θεωρούσαν ακριβά ως δώρα και τα εκτιμούσαν ιδιαίτερα.
Που τα χρησιμοποιούμε:
Τα μπαχαρικά, τα αρωματικά και τα βότανα, εκτός από το φαγητό, χρησιμοποιούνται και για θεραπευτικούς σκοπούς, σαν αφροδισιακά, στις θρησκευτικές τελετουργίες, σαν χρωστικές κ.α.
Χρησιμοποιούνται στην ποτοποιία, την αρωματοποιία, στην παρασκευή σαπουνιών, καλλυντικών κ.α..
Στη μαγειρική είναι το απαραίτητο συστατικό, σχεδόν κάθε συνταγής.
Τα φυτά από τα οποία προέρχονται τα μπαχαρικά είναι αυτοφυή ή καλλιεργούνται.
Ως και μερικά χρόνια πριν, οι ελληνικές οικογένειες χρησιμοποιούσαν τα μπαχαρικά που υπήρχαν σε κάθε τόπο, για να καλύπτουν εκτός απ᾿ τις διατροφικές τους ανάγκες, και τις ανάγκες τους σε φάρμακα, γνωρίζοντας αρκετές από τις θεραπευτικές ιδιότητες των μπαχαρικών.
Πρέπει να τονίσουμε ότι, η αναφορά μας στα μπαχαρικά, δεν είναι επιστημονική και δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει το θέμα της χρησιμότητας και της χρήσης τους, αλλά έχει σαν στόχο να τα ξαναβάλει στην καθημερινή μας διατροφή, μαζί με τα βότανα, με τρόπους που τα χρησιμοποιούσαν οι παλαιότερες γενιές, για μια εκ νέου «ανακάλυψη» των ευεργετικών ιδιοτήτων τους.
Τα σπουδαιότερα απ᾿ αυτά είναι:
• Άνηθος: Οι χλωροί βλαστοί του φυτού χρησιμοποιούνται πάρα πολύ στις σαλάτες και στα φαγητά με ψάρι. Αυτό γιατί εκτός από το ότι αρωματίζει , διευκολύνει και την πέψη των τροφών. Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται σε αρκετά φάρμακα αλλά και στην αρωματοποιία, τη ζαχαροπλαστική και την αρτοποιία, σε ποτά, λικέρ, τουρσιά.
Αν υποφέρετε από κακοσμία του στόματος, μασήξτε σπόρους άνηθου.
• Βασιλικός: Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται κυρίως αποξηραμένα φύλλα της πλατύφυλλης ποικιλίας το άρωμα των οποίων μοιάζει λίγο με αυτό του γλυκάνισου. Αρωματίζει διάφορα ψητά, σαλάτες, βραστά, κοκκινιστά, σούπες κ.τ.λ. Σαν βότανο το χρησιμοποιούμε κατά του πονοκέφαλου, της ζαλάδας, της ημικρανίας. Τονώνει τη μνήμη.
• Γαρύφαλλο: Σημαντικό καρύκευμα, προέρχεται από τους ξηρούς οφθαλμούς του γαριφαλόδενδρου, χρήσιμο για τον αρωματισμό πολλών τροφών και με πολλές χρήσεις στη ζαχαροπλαστική, την αρτοποιία και στην ποτοποιία, κυρίως για τον αρωματισμό των λικέρ. Θεωρείται φάρμακο για τον πονόδοντο, τη δυσπεψία, τη ναυτία, καθώς επίσης και πολύ καλό απολυμαντικό, αναλγητικό και αντισηπτικό.
• Γλυκάνισος: Τα σπόρια του φυτού χρησιμοποιούνται στην αρτοποιία, έχουν δε εξαιρετικές χωνευτικές ιδιότητες. Ακόμα έχουν χρήσεις στην παρασκευή αλκοολούχων ποτών, απαραίτητα στην παρασκευή του ούζου και ορισμένες φορές και του τσίπουρου. Είναι ένα θερμαντικό, διεγερτικό χόρτο, το οποίο βελτιώνει την πέψη, δρα ευεργετικά στο συκώτι και το κυκλοφοριακό σύστημα και έχει αποχρεμπτική και οιστρογονική δράση.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1 - 2 κουταλιές του τσαγιού, σπασμένους σπόρους και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 - 15 λεπτά.
• Δάφνη ή Βάγια: Τα φύλλα του δέντρου ως φρέσκα ή αποξηραμένα χρησιμοποιούνται σε μικρή ποσότητα, 1 - 2 φύλλα, γιατί έχει πολύ δυνατή γεύση και κάπως πικρή. Καλό είναι να μπαίνει προς το τέλος τού μαγειρέματος για να αφήσει μεν το άρωμά της αλλά όχι την πικρίλα. Τα χρησιμοποιούμε στον αρωματισμό κοκκινιστών, σε σούπες κ.λ.π.
• Δενδρολίβανο: Οι τρυφεροί βλαστοί και τα φύλλα του δενδρολίβανου χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε πολλά φαγητά. Στα ψητά δίνει μία ιδιαίτερη γεύση. Στη ζαχαροπλαστική το χρησιμοποιούν κυρίως στα γλυκά του κουταλιού. Έχουν ένα ευχάριστο άρωμα που μοιάζει με αυτό του τσαγιού και η γεύση του είναι ελαφρώς πικρή και λίγο καυτερή.
Σαν αφέψημα βοηθάει στην καλή κυκλοφορία του αίματος .
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 1 κουταλάκι του καφέ για 1 φλιτζάνι νερό. (1 - 3 φλυτζάνια / ημέρα)
• Δυόσμος: Τα αποξηραμένα ή χλωρά φύλλα του φυτού έχουν χρήσεις στη μαγειρική.
Σαν αφέψημα βοηθάει στη μείωση της χολοστερίνης, είναι καλό καταπραϋντικό για το στομάχι και για τους κολικούς των νεφρών, της ναυτίας και του λόξυγκα.
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 0,5 - 1 κουταλάκι του καφέ για ένα φλυτζ. (2 - 3 φλυτζάνια / ημέρα).
• Εστραγκόν: Χρησιμοποιείται σε σαλάτες, σάλτσες λευκών και κόκκινων κρεάτων και ψαριών, αυγά, παγωτά, φρουτοσαλάτες, κ.α. Τα φύλλα του προσθέτονται σε σούπες, για άρωμα. Οι βλαστοί του μαγειρεύονται σαν λαχανικό. Είναι από τα καλύτερα αρωματικά ξυδιού και μουστάρδας. Τα φύλλα του εστραγκόν περιέχουν ιώδιο, κάλιο και βιταμίνες Α και C.
Το έγχυμα των φύλλων του μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά της ναυτίας, του λόξυγκα, της αϋπνίας και δρα ως χωνευτικό, ορεκτικό και τονωτικό.
• Θρούμπι: Στη μαγειρική τη χρησιμοποιούμε, όπως τη ρίγανη, για το πικάντικο, υπέροχο άρωμα και την ιδιαίτερη γεύση. Αρωματίζουμε με αυτό ξύδι, ελιές και αποξηραμένα σύκα, ενώ συνδυάζεται με ψητά κρέατα, ιδιαίτερα το κυνήγι, όσπρια, μαρινάδες, σάλτσες, ομελέτες, άσπρα τυριά, σαλάτες, χλωρά κουκιά και ωμά λαχανικά.
Σαν αφέψημα δρα ως ορεκτικό και βοηθά στη χώνεψη, εναντίον των εντερικών παράσιτων και εξουδετερώνει τα αέρια.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε, και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.
• Θυμάρι: Το χρησιμοποιούμε, στη μαγειρική για το έντονο άρωμα και τη δυνατή του γεύση. Αρωματίζουμε λάδια, ελιές, ξίδια, σαλάτες και τουρσιά. Μπορούμε πάντως άφοβα να νοστιμίσουμε μ’ αυτό την φέτα ή αλλά τυριά, τα νερόβραστα λαχανικά, πίτες, σούπες και σάλτσες, κρέατα, πουλερικά και ψάρια.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κουτ. του γλυκού θυμάρι, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε για 10 λεπτά και μετά το σουρώνουμε. Το χρησιμοποιούμε εξωτερικά για τον καθαρισμό και την επούλωση των πληγών για γαργαρισμούς αλλά και το πίνουμε 1 με 2 φορές την ημέρα.
• Καγιέν: Προέρχεται από νωπούς ή αποξηραμένους καρπούς των ειδών πιπεριάς άνουμ και φρούτεσκενς. Δίνει καυτερή, πικάντικη γεύση σε διάφορα φαγητά, σούπες και σάλτσες. Προστιθέμενο στα φαγητά, βοηθάει ν' αποφεύγονται οι πόνοι στο στομάχι, τα αέρια και οι κράμπες, ενώ είναι καλό για την καρδιά και το κυκλοφορικό και μπορεί να είναι σωτήριο σε περίπτωση καρδιακής προσβολής.
• Κακουλές ή Καρδάμωμο: Μπαχαρικό σαν άσπρα κουκούτσια. Αναπόσπαστο συστατικό συνταγών για Μικρασιάτικα τσουρέκια και βασιλόπιτες. Ανοίξτε τα κουκούτσια και καβουρδίστε τους κόκκους που θα βρείτε μαζί με μαχλέπι και στη συνέχεια κοπανίστε τους σε γουδί. Το άρωμα είναι καταπληκτικό.
• Κανέλλα: Από τα πιο γνωστά και κοινά μπαχαρικά, βγαίνει από το φλοιό του κανελόδενδρου και χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, στα λικέρ στη μαγειρική για τον αρωματισμό των φαγητών και στην αρωματοποιία. Έχει όμως και φαρμακευτικές ιδιότητες, που έχουν επιβεβαιωθεί επιστημονικά, όπως θερμαντικές, αντισπασμωδικές, αντισηπτικές κατά των ιών και του μετεωρισμού ιδιότητες. Επίσης παρουσιάζει αντιπαρασιτική και αντιβακτηριακή δράση, ενώ σύγχρονες έρευνες επιβεβαίωσαν την αντιμυκητιακή της δράση.
• Κάππαρη: Θάμνος της Μεσογείου με μικρά αγκάθια και βλαστούς. Η κάπαρη θεωρείται ορεκτικό και διουρητικό βότανο. Χρησιμοποιούνται ο φλοιός της ρίζας της και τα μπουμπούκια της ως αφέψημα, ακόμα και σε παθήσεις του δέρματος.
Για μαγειρική χρήση, οι καρποί της μαζεύονται μετά την ανθοφορία, τα μπουμπούκια όμως πριν ανοίξουν και ξεπικρίζονται για μια εβδομάδα σε νερό, που θα πρέπει να αλλάζει συχνά. Μετά, διατηρούνται σε άλμη ή σε άλμη και ξίδι. Χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα σε σαλάτες και σάλτσες.
• Κάρδαμο: Είναι αυτοφυές φυτό, τα φύλλα του έχουν δυνατή πικάντικη γεύση και χρησιμοποιούνται στη μαγειρική φρέσκα, σε σαλάτες και διάφορα γαρνιρίσματα. Είναι πλούσιό σε βιταμίνη C, αποτοξινωτικό, ανθελμινθικό και διουρητικό βότανο, καταπραΰνει τους ρευματικούς πόνους, ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση της καταρροής.
• Κάρυ: Πρόκειται για μία αρκετά πικάντικη σκόνη, που παρασκευάζεται από κόλιανδρο, κύμινο, σπόρους μάραθου, κουρκουμά, κόκκους πιπεριού και κόκκινη καυτερή πιπεριά. Για το κοτόπουλο και τα φαγητά με πικάντικη γεύση.
• Καυτερή - γλυκιά πάπρικα: Η πάπρικα δεν προέρχεται από ένα φυτό αλλά από συνδυασμό πιπεριών, πράσινων, κόκκινων, γλυκών και καυτερών. Είναι χρήσιμα για τον αρωματισμό φαγητών, στην παρασκευή λουκάνικων, σαλτσών κ.λ.π. και χρησιμοποιούνται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα.
• Κόλιανδρος: Ο φρέσκος κόλιανδρος, μοιάζει πολύ με τον μαϊντανό και έχει έντονη γεύση. Είναι αναλγητικό, αφροδισιακό, αντισπασμωδικό, αποτοξινωτικό, αντισηπτικό, λιποδιαλυτικό, αναζωογονητικό, βοηθάει για την καταπολέμηση του στρες και της ημικρανίας, των αρθριτικών και μυϊκών πόνων και του κρυολογήματος.
• Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα: Είναι γνωστό για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του και την αντικαρκινική του δράση. Εκτιμάται ότι μπορεί να συμβάλλει στη θεραπεία του καρκίνου, του διαβήτη, των καρδιαγγειακών νόσων, της αρθρίτιδας και του Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική ανασκόπηση ινδών ερευνητών. Έχει αποδειχθεί ότι, όταν συνδυάζεται με το κουνουπίδι, προλαμβάνει τον καρκίνο του προστάτη και σταματά την αναπτυξή του. Ιδανικό κατά της καταρροής και του φλέγματος.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε σε 1 φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό, ανακατεύουμε ½ κουταλάκι γλυκού κουρκουμά και ένα κουταλάκι μέλι. Πιείτε το ζεστό και θα εκπλαγείτε από το αποτέλεσμα.
• Κύμινο: Οι αποξηραμένοι καρποί του φυτού, έχουν άρωμα δυνατό και βαρύ, με γεύση έντονη, που θυμίζει το κάρι. Οι σπόροι που περιέχονται μέσα στους καρπούς, χρησιμοποιούνται για να δώσουν άρωμα στις κουζίνες πολλών διαφορετικών πολιτισμών, κυκλοφορούν δε, τόσο ολόκληροι όσο και αλεσμένοι. Στη χώρα μας, το χρησιμοποιούμε στον αρωματισμό φαγητών, για τα σουτζουκάκια και τους κεφτέδες, αλλά και πιάτων ανατολίτικης κουζίνας.
• Λεβάντα: Είναι φυτό αντιαγχωτικό, αντισηπτικό και ελαφρά υπνωτικό. Χαλαρώνει και γαληνεύει τον οργανισμό. Χρησιμοποιείται κατά της ημικρανίας, της νευρικότητας, του άσθματος, της κατάθλιψης, της προεμμηνορυσιακής έντασης και κάθε μορφής στρες.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κουτ. του γλυκού φύλλα ή άνθη σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 5 - 10 λεπτά και πίνουμε 1 - 2 φορές τη μέρα. Η λεβάντα δεν πρέπει να λαμβάνεται σε μεγάλες δόσεις γιατί μπορεί να ερεθίσει το στομάχι.
• Λιναρόσπορος: Προστατεύει τον οργανισμό από τη δυσκοιλιότητα και δρα προληπτικά για τις κακοήθειες του εντέρου. Επίσης δρα κατά της κακής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων. Παράλληλα, η κατανάλωσή του ανακουφίζει από το άσθμα, τους πόνους της περιόδου, τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης
• Μάραθος: Οι χλωροί βλαστοί του φυτού, η ρίζα του, αλλά και οι σπόροι του, χρησιμοποιούνται στον αρωματισμό διαφόρων φαγητών.
• Μαστίχα: Τη χρησιμοποιούμε για το υπέροχο άρωμα της, στα τσουρέκια, τα παγωτά και τα γλυκά. Όμως η μαστίχα Χίου είναι και φάρμακο. Παρουσιάζει ευεργετική δράση κατά των παθήσεων του πεπτικού συστήματος συμβάλει στη στοματική υγιεινή, παρουσιάζει σημαντική αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση, αποτελεί φυσικό αντιοξειδωτικό, ενώ παράλληλα συμβάλει στην επούλωση των τραυμάτων και την ανάπλαση της επιδερμίδας.
• Μαχλέπι: Η γεύση του θυμίζει πικραμύγδαλο με κεράσι και χρησιμοποιείται κυρίως στην ζαχαροπλαστική.
• Μελισσόχορτο: Χρησιμοποιείται στην ζαχαροπλαστική, στην ποτοποιία και στη μαγειρική. Αρωματίζει κρέατα φούρνου, πουλερικά, ψάρια, σούπες και φρουτοσαλάτες.
Σαν αφέψημα έχει τη φήμη ότι δρα κατά του γήρατος. Ευεργετικό για το δέρμα, στο νευρικό σύστημα και στο στομάχι. Ασκεί τονωτική επίδραση στην καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα, προκαλώντας διαστολή των περιφερειακών αγγείων, μειώνοντας έτσι την πίεση του αίματος.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 - 2 κουτ. του γλυκού, (ή 4 φρέσκα φύλλα), σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 5 - 10 λεπτά, το αφήνουμε σκεπασμένο και πίνουμε 2 - 3 φορές τη μέρα.
• Μοσχοκάρυδο: Οι σπόροι με το έντονο άρωμα, του δέντρου της μοσχοκαρυδιάς, αρωματίζουν μοναδικά την μπεσαμέλ και τον πουρέ πατάτας, καθώς και σάλτσες και συνταγές με κρέας, στην παρασκευή λουκάνικων. Χρησιμοποιείται όμως και σε γλυκά και σε πολλά αρτοσκευάσματα, χαρίζοντάς τους την έντονη χαρακτηριστική του γεύση.
• Μπαχάρι: Είναι ο καρπός ενός τροπικού δέντρου, με ευχάριστο άρωμα, που χρησιμοποιείται στην ποτοποιία, σε μαρινάτες για κρέατα και ψάρια, ενώ συνδυάζεται με γαρύφαλο, κανέλα, δάφνη και κύμινο.
• Μπούκοβο: Η λέξη μπούκοβο στα σλαβικά σημαίνει καυτερό. Το καλύτερο γίνεται από την πιπεριά «μπούκοφκα» αλλά και η Μπουκοβίτικη ή μεσογειακή καυτερη πιπεριά δίνει καλής ποιότητας μπαχαρικό. Έχει την μορφή νιφάδων, από την σάρκα και τα σπόρια της πιπεριάς.
Το χρησιμοποιούμε για τον αρωματισμό φαγητών, στην παρασκευή λουκάνικων, σαλτσών κ.λ.π., χρησιμοποιούνται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα.
• Παπαρουνόσπορος ή Μηκονόσπορος: Οι σπόροι του φυτού έχουν τις εξής ιδιότητες. Ήπιο υπνωτικό, μαλακτικό, αντιβηχικό, σπασμολυτικό, με δράση ενάντια στην υπερδιέγερση.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κοφτή κουτάλια του γλυκού από παπαρουνόσπορο, σε 1 ποτήρι βραστό νερό, το σκεπάζουμε, το αφήνουμε για 10 - 15 λεπτά και στραγγίζουμε πριν από τη χρήση.
• Πιπέρι μαύρο και λευκό: Το γνωστότερο από τα μπαχαρικά, προέρχεται από το φυτό πέπερι. Έχει ιδιαίτερα καυτερή γεύση και είναι απαραίτητο, σχεδόν σε όλες τις συνταγές. Αρωματίζει και δίνει νόστιμη γεύση στα φαγητά. Είναι προτιμότερο να αγοράζετε το πιπέρι σε κόκκους, τους οποίους θα αλέθετε όταν χρειάζεται. Το αλεσμένο πιπέρι δεν διατηρείται για περισσότερο από 3 μήνες.
• Πιπερόριζα -Τζίντζερ: Χαρίζει πικάντικο άρωμα στο ψάρι, το ψωμί και τα γλυκά.
• Πολύκομπο ή Κυπαρισσάκι: Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα όπως η ρίγανη ή το θρούμπι. Αρωματίζουμε με αυτό ξύδι και ελιές θρούμπες. Συνδυάζεται με ψητά κρέατα, όσπρια, μαρινάδες, σάλτσες, ομελέτες, άσπρα τυριά και σαλάτες. Το υπέργειο τμήμα έχει διουρητικές, λιθοδιαλυτικές και αντιυπερχλωρυδριακές ιδιότητες. Θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικό βότανο για τις πέτρες στα νεφρά και την ουροδόχο κύστη.
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 2 γραμμάρια ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι νερό για 5 λεπτά και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε από ένα πρωί - απόγευμα για 10 ημέρες.
• Ρίγανη: Σημαντικό μπαχαρικό προέρχεται από αποξηραμένα φύλλα και άνθη του ομώνυμου φυτού. Συνδυάζεται με βασιλικό, θυμάρι και μαντζουράνα. Χρησιμοποιείται κυρίως στη μαγειρική αλλά και ως αφέψημα, το οποίο αναφέρεται ως εξαιρετικό κατά του βήχα, βοηθάει στις χρόνιες βρογχίτιδες και διευκολύνει την πέψη .
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 ή ½ κουταλιά του γλυκού σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε για 5-10 λεπτά ανάλογα με το πόσο δυνατό το θέλουμε και μετά το σουρώνουμε. Πίνουμε 2-3 φορές την ημέρα σκέτο ή με μέλι. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο έγχυμα αν το διατηρήσουμε στο ψυγείο ή το ξαναζεστάνουμε.
• Σαφράν - Κρόκος Κοζάνης: Πολύτιμο μπαχαρικό σε σκόνη, μοναδικό στη προέλευσή του, κατατάσσεται στην καλύτερη ποιότητα σαφράν στον κόσμο. Είναι άριστο φάρμακο για τις ασθένειες του στομάχου, αντισπασμωδικό, βοηθητικό της πέψης και φάρμακο που αυξάνει την όρεξη.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ⅛ του γραμμάριου, (3 - 4 στήμονες κρόκου) σε 1 φλιτζάνι βρασμένο νερό και τους αφήνετε για 8 λεπτά. Το σουρώνετε και πίνετε το ρόφημα.
• Σινάπι: Οι σπόροι του φυτού χρησιμοποιούνται στην παρασκευή της μουστάρδας.
• Σκόρδο: Ο βολβός του σκόρδου αποτελείται από σκελίδες και περιέχει αιθέριο έλαιο με έντονη οσμή και καυτερή γεύση. Χρησιμοποιείται ευρέως σε μαγειρική και γαστρονομία. Αντισηπτικό, καταπολεμά τις μολύνσεις και τα παράσιτα των εντέρων. Ορεκτικό, βοηθά στη χώνεψη και στη δυσκοιλιότητα. Ευεργετικό στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης. Σε εξωτερική χρήση, καταπραΰνει τις φλεγμονές των αρθρώσεων και τους ρευματισμούς.
• Σουσάμι ή σησάμι: Τα σπόρια του φυτού έχουν μεγάλη οικονομική σημασία. Έχουν πολλές χρήσεις στη μαγειρική, αρτοποιία, ζαχαροπλαστική και στην παρασκευή ελαίου, χαλβά, ταχινιού κ.λ.π.
• Τσίλι: Ή αλλιώς κοκκινοπίπερο, καϋένη, καγιέν ή απλώς κόκκινη καυτερή πιπεριά. Προέρχεται από νωπούς ή αποξηραμένους καρπούς των ειδών πιπεριάς άνουμ και φρούτεσκενς. Δίνει καυτερή, πικάντικη γεύση σε διάφορα φαγητά, σούπες και σάλτσες.
• Φασκόμηλο: Έχει έντονη αρωματική οσμή και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα αλλά και ως καρύκευμα. Στη Mαγειρική, χρησιμοποιείστε το σε πουλερικά, ζυμαρικά, όσπρια και κρεατικά καθώς και για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών και φαγητών. Εξαίρετο τονωτικό και καρδιοτονωτικό. Διεγείρει τα νεύρα, τα επινεφρίδια και το κυκλοφορικό σύστημα.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε, και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.
Πότε και πως μαζεύουμε τα βότανα και τα αρωματικά φυτά:
Η συλλογή των βοτάνων, είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία και επηρεάζει άμεσα τη χημική σύστασή τους και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους.
Ο τρόπος συλλογής τους, εξαρτάται από το είδος και το μέρος του φυτού που θέλουμε να πάρουμε. Αναλυτικά εδώ: Πότε και πως συλλέγουμε τα βότανα και τα αρωματικά φυτά.
Αποθήκευση - διατήρηση:
Αρωματικά φυτά είναι εκείνα, που τα αιθέρια έλαια
που περιέχουν, τους δίνουν ένα ιδιαίτερο άρωμα. Χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, τη ζαχαροπλαστική και την ποτοποιία, ως αρτύματα, αλλά και ως αφεψήματα, για την παραγωγή καλλυντικών και για θεραπευτικούς λόγους.
Μπαχαρικά είναι τα αποξηραμένα τμήματα ενός φυτού, που περιέχουν πικάντικες και αρωματικές ουσίες. Λέγονται και καρυκεύματα ή μυρωδικά και μπορεί να είναι ρίζες, βολβοί, φλοιοί, μίσχοι, φύλλα, οφθαλμοί, άνθη, καρποί και σπόροι. Έχουν έντονο άρωμα και γεύση και η προσθήκη τους στα τρόφιμα, γίνεται για να τους προσδώσουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και για να βελτιώσουν τη γεύση τους.
Κάποια απ᾿ τα μπαχαρικά έχουν και αντιοξειδωτικές ιδιότητες και αντικαθιστούν τα διάφορα συντηρητικά που σε πολλές περιπτώσεις βλάπτουν την υγεία του ανθρώπου.
Το εμπόριο των μπαχαρικών είναι από τα αρχαιότερα στην ιστορία των ανθρώπων, ενώ υπάρχουν αναφορές από το 2000 π.Χ., που λένε ότι είχαν ανοιχθεί ολόκληρες εμπορικές οδοί, για τη μεταφορά τους από την Ασία στην Ευρώπη.
Αρχαία βιβλία ιατρικής και βοτανολογίας αναφέρουν τα μπαχαρικά ως σπουδαία φάρμακα για την θεραπεία διαφόρων ασθενειών, ενώ τα θεωρούσαν ακριβά ως δώρα και τα εκτιμούσαν ιδιαίτερα.
Που τα χρησιμοποιούμε:
Τα μπαχαρικά, τα αρωματικά και τα βότανα, εκτός από το φαγητό, χρησιμοποιούνται και για θεραπευτικούς σκοπούς, σαν αφροδισιακά, στις θρησκευτικές τελετουργίες, σαν χρωστικές κ.α.Χρησιμοποιούνται στην ποτοποιία, την αρωματοποιία, στην παρασκευή σαπουνιών, καλλυντικών κ.α..
Στη μαγειρική είναι το απαραίτητο συστατικό, σχεδόν κάθε συνταγής.
Τα φυτά από τα οποία προέρχονται τα μπαχαρικά είναι αυτοφυή ή καλλιεργούνται.
Ως και μερικά χρόνια πριν, οι ελληνικές οικογένειες χρησιμοποιούσαν τα μπαχαρικά που υπήρχαν σε κάθε τόπο, για να καλύπτουν εκτός απ᾿ τις διατροφικές τους ανάγκες, και τις ανάγκες τους σε φάρμακα, γνωρίζοντας αρκετές από τις θεραπευτικές ιδιότητες των μπαχαρικών.
Πρέπει να τονίσουμε ότι, η αναφορά μας στα μπαχαρικά, δεν είναι επιστημονική και δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει το θέμα της χρησιμότητας και της χρήσης τους, αλλά έχει σαν στόχο να τα ξαναβάλει στην καθημερινή μας διατροφή, μαζί με τα βότανα, με τρόπους που τα χρησιμοποιούσαν οι παλαιότερες γενιές, για μια εκ νέου «ανακάλυψη» των ευεργετικών ιδιοτήτων τους.
Τα σπουδαιότερα απ᾿ αυτά είναι:
• Άνηθος: Οι χλωροί βλαστοί του φυτού χρησιμοποιούνται πάρα πολύ στις σαλάτες και στα φαγητά με ψάρι. Αυτό γιατί εκτός από το ότι αρωματίζει , διευκολύνει και την πέψη των τροφών. Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται σε αρκετά φάρμακα αλλά και στην αρωματοποιία, τη ζαχαροπλαστική και την αρτοποιία, σε ποτά, λικέρ, τουρσιά.Αν υποφέρετε από κακοσμία του στόματος, μασήξτε σπόρους άνηθου.
• Βασιλικός: Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται κυρίως αποξηραμένα φύλλα της πλατύφυλλης ποικιλίας το άρωμα των οποίων μοιάζει λίγο με αυτό του γλυκάνισου. Αρωματίζει διάφορα ψητά, σαλάτες, βραστά, κοκκινιστά, σούπες κ.τ.λ. Σαν βότανο το χρησιμοποιούμε κατά του πονοκέφαλου, της ζαλάδας, της ημικρανίας. Τονώνει τη μνήμη.
• Γαρύφαλλο: Σημαντικό καρύκευμα, προέρχεται από τους ξηρούς οφθαλμούς του γαριφαλόδενδρου, χρήσιμο για τον αρωματισμό πολλών τροφών και με πολλές χρήσεις στη ζαχαροπλαστική, την αρτοποιία και στην ποτοποιία, κυρίως για τον αρωματισμό των λικέρ. Θεωρείται φάρμακο για τον πονόδοντο, τη δυσπεψία, τη ναυτία, καθώς επίσης και πολύ καλό απολυμαντικό, αναλγητικό και αντισηπτικό.
• Γλυκάνισος: Τα σπόρια του φυτού χρησιμοποιούνται στην αρτοποιία, έχουν δε εξαιρετικές χωνευτικές ιδιότητες. Ακόμα έχουν χρήσεις στην παρασκευή αλκοολούχων ποτών, απαραίτητα στην παρασκευή του ούζου και ορισμένες φορές και του τσίπουρου. Είναι ένα θερμαντικό, διεγερτικό χόρτο, το οποίο βελτιώνει την πέψη, δρα ευεργετικά στο συκώτι και το κυκλοφοριακό σύστημα και έχει αποχρεμπτική και οιστρογονική δράση.Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1 - 2 κουταλιές του τσαγιού, σπασμένους σπόρους και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 - 15 λεπτά.
• Δάφνη ή Βάγια: Τα φύλλα του δέντρου ως φρέσκα ή αποξηραμένα χρησιμοποιούνται σε μικρή ποσότητα, 1 - 2 φύλλα, γιατί έχει πολύ δυνατή γεύση και κάπως πικρή. Καλό είναι να μπαίνει προς το τέλος τού μαγειρέματος για να αφήσει μεν το άρωμά της αλλά όχι την πικρίλα. Τα χρησιμοποιούμε στον αρωματισμό κοκκινιστών, σε σούπες κ.λ.π.
• Δενδρολίβανο: Οι τρυφεροί βλαστοί και τα φύλλα του δενδρολίβανου χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε πολλά φαγητά. Στα ψητά δίνει μία ιδιαίτερη γεύση. Στη ζαχαροπλαστική το χρησιμοποιούν κυρίως στα γλυκά του κουταλιού. Έχουν ένα ευχάριστο άρωμα που μοιάζει με αυτό του τσαγιού και η γεύση του είναι ελαφρώς πικρή και λίγο καυτερή.Σαν αφέψημα βοηθάει στην καλή κυκλοφορία του αίματος .
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 1 κουταλάκι του καφέ για 1 φλιτζάνι νερό. (1 - 3 φλυτζάνια / ημέρα)
• Δυόσμος: Τα αποξηραμένα ή χλωρά φύλλα του φυτού έχουν χρήσεις στη μαγειρική.Σαν αφέψημα βοηθάει στη μείωση της χολοστερίνης, είναι καλό καταπραϋντικό για το στομάχι και για τους κολικούς των νεφρών, της ναυτίας και του λόξυγκα.
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 0,5 - 1 κουταλάκι του καφέ για ένα φλυτζ. (2 - 3 φλυτζάνια / ημέρα).
• Εστραγκόν: Χρησιμοποιείται σε σαλάτες, σάλτσες λευκών και κόκκινων κρεάτων και ψαριών, αυγά, παγωτά, φρουτοσαλάτες, κ.α. Τα φύλλα του προσθέτονται σε σούπες, για άρωμα. Οι βλαστοί του μαγειρεύονται σαν λαχανικό. Είναι από τα καλύτερα αρωματικά ξυδιού και μουστάρδας. Τα φύλλα του εστραγκόν περιέχουν ιώδιο, κάλιο και βιταμίνες Α και C.Το έγχυμα των φύλλων του μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά της ναυτίας, του λόξυγκα, της αϋπνίας και δρα ως χωνευτικό, ορεκτικό και τονωτικό.
• Θρούμπι: Στη μαγειρική τη χρησιμοποιούμε, όπως τη ρίγανη, για το πικάντικο, υπέροχο άρωμα και την ιδιαίτερη γεύση. Αρωματίζουμε με αυτό ξύδι, ελιές και αποξηραμένα σύκα, ενώ συνδυάζεται με ψητά κρέατα, ιδιαίτερα το κυνήγι, όσπρια, μαρινάδες, σάλτσες, ομελέτες, άσπρα τυριά, σαλάτες, χλωρά κουκιά και ωμά λαχανικά.Σαν αφέψημα δρα ως ορεκτικό και βοηθά στη χώνεψη, εναντίον των εντερικών παράσιτων και εξουδετερώνει τα αέρια.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε, και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.
• Θυμάρι: Το χρησιμοποιούμε, στη μαγειρική για το έντονο άρωμα και τη δυνατή του γεύση. Αρωματίζουμε λάδια, ελιές, ξίδια, σαλάτες και τουρσιά. Μπορούμε πάντως άφοβα να νοστιμίσουμε μ’ αυτό την φέτα ή αλλά τυριά, τα νερόβραστα λαχανικά, πίτες, σούπες και σάλτσες, κρέατα, πουλερικά και ψάρια. Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κουτ. του γλυκού θυμάρι, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε για 10 λεπτά και μετά το σουρώνουμε. Το χρησιμοποιούμε εξωτερικά για τον καθαρισμό και την επούλωση των πληγών για γαργαρισμούς αλλά και το πίνουμε 1 με 2 φορές την ημέρα.
• Καγιέν: Προέρχεται από νωπούς ή αποξηραμένους καρπούς των ειδών πιπεριάς άνουμ και φρούτεσκενς. Δίνει καυτερή, πικάντικη γεύση σε διάφορα φαγητά, σούπες και σάλτσες. Προστιθέμενο στα φαγητά, βοηθάει ν' αποφεύγονται οι πόνοι στο στομάχι, τα αέρια και οι κράμπες, ενώ είναι καλό για την καρδιά και το κυκλοφορικό και μπορεί να είναι σωτήριο σε περίπτωση καρδιακής προσβολής.
• Κακουλές ή Καρδάμωμο: Μπαχαρικό σαν άσπρα κουκούτσια. Αναπόσπαστο συστατικό συνταγών για Μικρασιάτικα τσουρέκια και βασιλόπιτες. Ανοίξτε τα κουκούτσια και καβουρδίστε τους κόκκους που θα βρείτε μαζί με μαχλέπι και στη συνέχεια κοπανίστε τους σε γουδί. Το άρωμα είναι καταπληκτικό.
• Κανέλλα: Από τα πιο γνωστά και κοινά μπαχαρικά, βγαίνει από το φλοιό του κανελόδενδρου και χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, στα λικέρ στη μαγειρική για τον αρωματισμό των φαγητών και στην αρωματοποιία. Έχει όμως και φαρμακευτικές ιδιότητες, που έχουν επιβεβαιωθεί επιστημονικά, όπως θερμαντικές, αντισπασμωδικές, αντισηπτικές κατά των ιών και του μετεωρισμού ιδιότητες. Επίσης παρουσιάζει αντιπαρασιτική και αντιβακτηριακή δράση, ενώ σύγχρονες έρευνες επιβεβαίωσαν την αντιμυκητιακή της δράση.
• Κάππαρη: Θάμνος της Μεσογείου με μικρά αγκάθια και βλαστούς. Η κάπαρη θεωρείται ορεκτικό και διουρητικό βότανο. Χρησιμοποιούνται ο φλοιός της ρίζας της και τα μπουμπούκια της ως αφέψημα, ακόμα και σε παθήσεις του δέρματος. Για μαγειρική χρήση, οι καρποί της μαζεύονται μετά την ανθοφορία, τα μπουμπούκια όμως πριν ανοίξουν και ξεπικρίζονται για μια εβδομάδα σε νερό, που θα πρέπει να αλλάζει συχνά. Μετά, διατηρούνται σε άλμη ή σε άλμη και ξίδι. Χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα σε σαλάτες και σάλτσες.
• Κάρδαμο: Είναι αυτοφυές φυτό, τα φύλλα του έχουν δυνατή πικάντικη γεύση και χρησιμοποιούνται στη μαγειρική φρέσκα, σε σαλάτες και διάφορα γαρνιρίσματα. Είναι πλούσιό σε βιταμίνη C, αποτοξινωτικό, ανθελμινθικό και διουρητικό βότανο, καταπραΰνει τους ρευματικούς πόνους, ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση της καταρροής.• Κάρυ: Πρόκειται για μία αρκετά πικάντικη σκόνη, που παρασκευάζεται από κόλιανδρο, κύμινο, σπόρους μάραθου, κουρκουμά, κόκκους πιπεριού και κόκκινη καυτερή πιπεριά. Για το κοτόπουλο και τα φαγητά με πικάντικη γεύση.
• Καυτερή - γλυκιά πάπρικα: Η πάπρικα δεν προέρχεται από ένα φυτό αλλά από συνδυασμό πιπεριών, πράσινων, κόκκινων, γλυκών και καυτερών. Είναι χρήσιμα για τον αρωματισμό φαγητών, στην παρασκευή λουκάνικων, σαλτσών κ.λ.π. και χρησιμοποιούνται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα.
• Κόλιανδρος: Ο φρέσκος κόλιανδρος, μοιάζει πολύ με τον μαϊντανό και έχει έντονη γεύση. Είναι αναλγητικό, αφροδισιακό, αντισπασμωδικό, αποτοξινωτικό, αντισηπτικό, λιποδιαλυτικό, αναζωογονητικό, βοηθάει για την καταπολέμηση του στρες και της ημικρανίας, των αρθριτικών και μυϊκών πόνων και του κρυολογήματος.
• Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα: Είναι γνωστό για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του και την αντικαρκινική του δράση. Εκτιμάται ότι μπορεί να συμβάλλει στη θεραπεία του καρκίνου, του διαβήτη, των καρδιαγγειακών νόσων, της αρθρίτιδας και του Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική ανασκόπηση ινδών ερευνητών. Έχει αποδειχθεί ότι, όταν συνδυάζεται με το κουνουπίδι, προλαμβάνει τον καρκίνο του προστάτη και σταματά την αναπτυξή του. Ιδανικό κατά της καταρροής και του φλέγματος.Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε σε 1 φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό, ανακατεύουμε ½ κουταλάκι γλυκού κουρκουμά και ένα κουταλάκι μέλι. Πιείτε το ζεστό και θα εκπλαγείτε από το αποτέλεσμα.
• Κύμινο: Οι αποξηραμένοι καρποί του φυτού, έχουν άρωμα δυνατό και βαρύ, με γεύση έντονη, που θυμίζει το κάρι. Οι σπόροι που περιέχονται μέσα στους καρπούς, χρησιμοποιούνται για να δώσουν άρωμα στις κουζίνες πολλών διαφορετικών πολιτισμών, κυκλοφορούν δε, τόσο ολόκληροι όσο και αλεσμένοι. Στη χώρα μας, το χρησιμοποιούμε στον αρωματισμό φαγητών, για τα σουτζουκάκια και τους κεφτέδες, αλλά και πιάτων ανατολίτικης κουζίνας.
• Λεβάντα: Είναι φυτό αντιαγχωτικό, αντισηπτικό και ελαφρά υπνωτικό. Χαλαρώνει και γαληνεύει τον οργανισμό. Χρησιμοποιείται κατά της ημικρανίας, της νευρικότητας, του άσθματος, της κατάθλιψης, της προεμμηνορυσιακής έντασης και κάθε μορφής στρες.Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κουτ. του γλυκού φύλλα ή άνθη σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 5 - 10 λεπτά και πίνουμε 1 - 2 φορές τη μέρα. Η λεβάντα δεν πρέπει να λαμβάνεται σε μεγάλες δόσεις γιατί μπορεί να ερεθίσει το στομάχι.
• Λιναρόσπορος: Προστατεύει τον οργανισμό από τη δυσκοιλιότητα και δρα προληπτικά για τις κακοήθειες του εντέρου. Επίσης δρα κατά της κακής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων. Παράλληλα, η κατανάλωσή του ανακουφίζει από το άσθμα, τους πόνους της περιόδου, τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης
• Μάραθος: Οι χλωροί βλαστοί του φυτού, η ρίζα του, αλλά και οι σπόροι του, χρησιμοποιούνται στον αρωματισμό διαφόρων φαγητών.• Μαστίχα: Τη χρησιμοποιούμε για το υπέροχο άρωμα της, στα τσουρέκια, τα παγωτά και τα γλυκά. Όμως η μαστίχα Χίου είναι και φάρμακο. Παρουσιάζει ευεργετική δράση κατά των παθήσεων του πεπτικού συστήματος συμβάλει στη στοματική υγιεινή, παρουσιάζει σημαντική αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση, αποτελεί φυσικό αντιοξειδωτικό, ενώ παράλληλα συμβάλει στην επούλωση των τραυμάτων και την ανάπλαση της επιδερμίδας.
• Μαχλέπι: Η γεύση του θυμίζει πικραμύγδαλο με κεράσι και χρησιμοποιείται κυρίως στην ζαχαροπλαστική.
• Μελισσόχορτο: Χρησιμοποιείται στην ζαχαροπλαστική, στην ποτοποιία και στη μαγειρική. Αρωματίζει κρέατα φούρνου, πουλερικά, ψάρια, σούπες και φρουτοσαλάτες.
Σαν αφέψημα έχει τη φήμη ότι δρα κατά του γήρατος. Ευεργετικό για το δέρμα, στο νευρικό σύστημα και στο στομάχι. Ασκεί τονωτική επίδραση στην καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα, προκαλώντας διαστολή των περιφερειακών αγγείων, μειώνοντας έτσι την πίεση του αίματος.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 - 2 κουτ. του γλυκού, (ή 4 φρέσκα φύλλα), σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 5 - 10 λεπτά, το αφήνουμε σκεπασμένο και πίνουμε 2 - 3 φορές τη μέρα.
• Μοσχοκάρυδο: Οι σπόροι με το έντονο άρωμα, του δέντρου της μοσχοκαρυδιάς, αρωματίζουν μοναδικά την μπεσαμέλ και τον πουρέ πατάτας, καθώς και σάλτσες και συνταγές με κρέας, στην παρασκευή λουκάνικων. Χρησιμοποιείται όμως και σε γλυκά και σε πολλά αρτοσκευάσματα, χαρίζοντάς τους την έντονη χαρακτηριστική του γεύση.
• Μπαχάρι: Είναι ο καρπός ενός τροπικού δέντρου, με ευχάριστο άρωμα, που χρησιμοποιείται στην ποτοποιία, σε μαρινάτες για κρέατα και ψάρια, ενώ συνδυάζεται με γαρύφαλο, κανέλα, δάφνη και κύμινο.
• Μπούκοβο: Η λέξη μπούκοβο στα σλαβικά σημαίνει καυτερό. Το καλύτερο γίνεται από την πιπεριά «μπούκοφκα» αλλά και η Μπουκοβίτικη ή μεσογειακή καυτερη πιπεριά δίνει καλής ποιότητας μπαχαρικό. Έχει την μορφή νιφάδων, από την σάρκα και τα σπόρια της πιπεριάς.
Το χρησιμοποιούμε για τον αρωματισμό φαγητών, στην παρασκευή λουκάνικων, σαλτσών κ.λ.π., χρησιμοποιούνται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα.
• Παπαρουνόσπορος ή Μηκονόσπορος: Οι σπόροι του φυτού έχουν τις εξής ιδιότητες. Ήπιο υπνωτικό, μαλακτικό, αντιβηχικό, σπασμολυτικό, με δράση ενάντια στην υπερδιέγερση.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κοφτή κουτάλια του γλυκού από παπαρουνόσπορο, σε 1 ποτήρι βραστό νερό, το σκεπάζουμε, το αφήνουμε για 10 - 15 λεπτά και στραγγίζουμε πριν από τη χρήση.
• Πιπέρι μαύρο και λευκό: Το γνωστότερο από τα μπαχαρικά, προέρχεται από το φυτό πέπερι. Έχει ιδιαίτερα καυτερή γεύση και είναι απαραίτητο, σχεδόν σε όλες τις συνταγές. Αρωματίζει και δίνει νόστιμη γεύση στα φαγητά. Είναι προτιμότερο να αγοράζετε το πιπέρι σε κόκκους, τους οποίους θα αλέθετε όταν χρειάζεται. Το αλεσμένο πιπέρι δεν διατηρείται για περισσότερο από 3 μήνες.
• Πιπερόριζα -Τζίντζερ: Χαρίζει πικάντικο άρωμα στο ψάρι, το ψωμί και τα γλυκά.
• Πολύκομπο ή Κυπαρισσάκι: Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα όπως η ρίγανη ή το θρούμπι. Αρωματίζουμε με αυτό ξύδι και ελιές θρούμπες. Συνδυάζεται με ψητά κρέατα, όσπρια, μαρινάδες, σάλτσες, ομελέτες, άσπρα τυριά και σαλάτες. Το υπέργειο τμήμα έχει διουρητικές, λιθοδιαλυτικές και αντιυπερχλωρυδριακές ιδιότητες. Θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικό βότανο για τις πέτρες στα νεφρά και την ουροδόχο κύστη.Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 2 γραμμάρια ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι νερό για 5 λεπτά και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε από ένα πρωί - απόγευμα για 10 ημέρες.
• Ρίγανη: Σημαντικό μπαχαρικό προέρχεται από αποξηραμένα φύλλα και άνθη του ομώνυμου φυτού. Συνδυάζεται με βασιλικό, θυμάρι και μαντζουράνα. Χρησιμοποιείται κυρίως στη μαγειρική αλλά και ως αφέψημα, το οποίο αναφέρεται ως εξαιρετικό κατά του βήχα, βοηθάει στις χρόνιες βρογχίτιδες και διευκολύνει την πέψη .Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 ή ½ κουταλιά του γλυκού σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε για 5-10 λεπτά ανάλογα με το πόσο δυνατό το θέλουμε και μετά το σουρώνουμε. Πίνουμε 2-3 φορές την ημέρα σκέτο ή με μέλι. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο έγχυμα αν το διατηρήσουμε στο ψυγείο ή το ξαναζεστάνουμε.
• Σαφράν - Κρόκος Κοζάνης: Πολύτιμο μπαχαρικό σε σκόνη, μοναδικό στη προέλευσή του, κατατάσσεται στην καλύτερη ποιότητα σαφράν στον κόσμο. Είναι άριστο φάρμακο για τις ασθένειες του στομάχου, αντισπασμωδικό, βοηθητικό της πέψης και φάρμακο που αυξάνει την όρεξη.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ⅛ του γραμμάριου, (3 - 4 στήμονες κρόκου) σε 1 φλιτζάνι βρασμένο νερό και τους αφήνετε για 8 λεπτά. Το σουρώνετε και πίνετε το ρόφημα.
• Σινάπι: Οι σπόροι του φυτού χρησιμοποιούνται στην παρασκευή της μουστάρδας.
• Σκόρδο: Ο βολβός του σκόρδου αποτελείται από σκελίδες και περιέχει αιθέριο έλαιο με έντονη οσμή και καυτερή γεύση. Χρησιμοποιείται ευρέως σε μαγειρική και γαστρονομία. Αντισηπτικό, καταπολεμά τις μολύνσεις και τα παράσιτα των εντέρων. Ορεκτικό, βοηθά στη χώνεψη και στη δυσκοιλιότητα. Ευεργετικό στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης. Σε εξωτερική χρήση, καταπραΰνει τις φλεγμονές των αρθρώσεων και τους ρευματισμούς.
• Σουσάμι ή σησάμι: Τα σπόρια του φυτού έχουν μεγάλη οικονομική σημασία. Έχουν πολλές χρήσεις στη μαγειρική, αρτοποιία, ζαχαροπλαστική και στην παρασκευή ελαίου, χαλβά, ταχινιού κ.λ.π.
• Τσίλι: Ή αλλιώς κοκκινοπίπερο, καϋένη, καγιέν ή απλώς κόκκινη καυτερή πιπεριά. Προέρχεται από νωπούς ή αποξηραμένους καρπούς των ειδών πιπεριάς άνουμ και φρούτεσκενς. Δίνει καυτερή, πικάντικη γεύση σε διάφορα φαγητά, σούπες και σάλτσες.
• Φασκόμηλο: Έχει έντονη αρωματική οσμή και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα αλλά και ως καρύκευμα. Στη Mαγειρική, χρησιμοποιείστε το σε πουλερικά, ζυμαρικά, όσπρια και κρεατικά καθώς και για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών και φαγητών. Εξαίρετο τονωτικό και καρδιοτονωτικό. Διεγείρει τα νεύρα, τα επινεφρίδια και το κυκλοφορικό σύστημα.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε, και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.
Πότε και πως μαζεύουμε τα βότανα και τα αρωματικά φυτά:
Η συλλογή των βοτάνων, είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία και επηρεάζει άμεσα τη χημική σύστασή τους και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους.
Ο τρόπος συλλογής τους, εξαρτάται από το είδος και το μέρος του φυτού που θέλουμε να πάρουμε. Αναλυτικά εδώ: Πότε και πως συλλέγουμε τα βότανα και τα αρωματικά φυτά.
Αποθήκευση - διατήρηση:
Τα μπαχαρικά πρέπει να διατηρούνται σε ξηρά μέρη, χωρίς υγρασία, έτσι ώστε να διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Οι συσκευασίες που χρησιμοποιούμε για την αποθήκευσή τους, πρέπει να είναι άοσμες, ενώ καλό είναι να μην τ' αφήνουμε για πολύ καιρό συσκευασμένα, επειδή αλλοιώνεται η γεύση και τα χαρακτηριστικά τους.
– Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν ιατρική συνταγή και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την γνωμάτευση ή την επίσκεψη του γιατρού, ή άλλου ειδικού της υγείας.
https://faghta-giagias.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου