Γιατί οι μορφωμένοι είναι τα μεγαλύτερα "πρόβατα";

Λέμε συχνά ότι "όλα είναι θέμα παιδείας".

Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει πως όσο πιο μορφωμένος είναι κανείς, τόσο πιο εύκολο θύμα προπαγάνδας είναι.

Γιατί;

Θα σας εξηγήσω αμέσως.

Κατ' αρχάς να πούμε ότι γενικώς η γνώση και η άποψή μας διαμορφώνεται από τρεις παράγοντες: τη λογική μας, τις πληροφορίες που δεχόμαστε και την εμπειρία μας.

Και γιατί τότε οι μορφωμένοι είναι τα μεγαλύτερα "πρόβατα";

Μα γιατί οι υπόλοιποι, οι "απαίδευτοι" καταλαβαίνουν από πιο απλά λογικά σχήματα και σκέφτονται και εκφράζονται απλά (ή και απλοϊκά). Καθώς η σκέψη και ο λόγος είναι μεγέθη ανάλογα. 

Όταν η σκέψη τους είναι δική τους, τότε αυτή βασίζεται είτε σε μια απλή λογική (χωρίς δύσκολες λέξεις) είτε -κυρίως- στην εμπειρία τους. 

Όσο λιγότερη μόρφωση έχει κανείς, τόσο πιο πολύ εμπιστεύεται την εμπειρία του.

Εμείς όμως, οι (παρα-)μορφωμένοι, ακριβώς επειδή έχουμε λάβει αρκετή εκπαίδευση, δεν εμπιστευόμαστε την εμπειρία (και πολλές φορές δεν την έχουμε κιόλας συγκριτικά με τους αμόρφωτους, οι οποίοι μάχονται στο πεζοδρόμιο απ' τα 18) και εμπιστευόμαστε τις πλείστες πληροφορίες που έχουμε και δυνάμεθα να λαμβάνουμε, αλλά και τη σκέψη μας που βασίζεται στη γνώση που έχουμε λάβει.

Έτσι, είμαστε ευκολότερα θύματα της χειραγωγημένης πληροφορίας, καθώς μπορούμε να πιστέψουμε ευκολότερα σε παράλογα και μη εφαρμόσιμα σχήματα, αφού δεν ελέγχουμε αυτά διά της εμπειρίας αλλά βάσει της γνωστικής μας συνείδησης.

Η γνωστική μας συνείδηση όμως πού και πώς διαμορφώθηκε;

Μα απ' το μεγαλύτερο και ολοκληρωτικότερο φορέα προπαγάνδας: την Εκπαίδευση!

Το σχολείο και το πανεπιστήμιο αυτό που κάνουν είναι να διαμορφώνουν πολίτες με τη συνείδηση που εκείνα θέλουν.

Καλλιεργούν στο άτομο ένα συγκεκριμένο μοντέλο σκέψης, βασισμένο σε συγκεκριμένες, κατευθυνόμενες και συχνά μονομερείς πληροφορίες.

Δηλαδή κάνουν κατήχηση στον άνθρωπο. ώστε να αποδεχθεί ένα μοντέλο σκέψης και κάποια δεδομένα και του δημιουργούν ενοχές, ντροπή για την περίπτωση που απομακρυνθεί από αυτό.

Δηλαδή, το άτομο στην ηλικία που διαμορφώνει συνείδηση και χαρακτήρα, επί 12 χρόνια (σχολείο) και άλλα 4,5,6 χρόνια (πανεπιστήμιο) γίνεται δέκτης συστηματικής προώθησης πληροφοριών που έχει στόχο τη διαμόρφωση συγκεκριμένου τύπου συνείδησης και σκέψης.

Κι όσοι μάλιστα υπήρξαμε και πιο "καλοί μαθητές", τα είχαμε εμπεδώσει καλύτερα κιόλας όλα αυτά.

Επομένως ήμασταν και οι καλύτεροι μαθητές της προπαγάνδας.

Έτσι, όταν ενηλικιωνόμαστε και πλέον είμαστε σε θέση να εκφέρουμε ολοκληρωμένη άποψη, να ψηφίσουμε και να ενταχθούμε σε ιδεολογικούς, κοινωνικούς ή πολιτικούς μηχανισμούς, τότε το πράττουμε φέροντας όλη την στερεοτυπική σκέψη του σχολείου και του πανεπιστημίου.

Και επειδή αυτή είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μας, είναι πολύ δύσκολο να αποδεχτούμε την ανατροπή της.

Κι όταν αυτά που πιστεύαμε γίνεται φανερό στην εμπειρία ότι ήταν εκτός τόπου και χρόνου τελικά, τότε η μόρφωσή μας μάς καθιστά ακόμη πιο γελοίους.

Διότι έχουμε τη δυνατότητα να βρούμε επιχειρήματα και λογικοφανείς κρίσεις οι οποίες μπορούν να κάνουν το άσπρο μαύρο και να βαφτίζουν το κρέας ψάρι.

Μπορούμε και τσαμπουνάμε και 2-3 δύσκολες ή πολυσύλλαβες λέξεις να ψαρώνουμε το συνομιλητή μας με τη γνώση μας και να επιχειρηματολογούμε με το τεκμήριο της γνώσης μας.

Χάρη στις πολλές πληροφορίες που διαθέτουμε, μπορούμε και να χρησιμοποιούμε και (παραποιημένα) παραδείγματα που αποδεικνύουμε του λόγου μας το "αληθές".

Κι όταν μια άποψή μας έχει καταφανώς καταρριφθεί από την εμπειρία, είμαστε σε θέση να εξηγούμε γιατί τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται και πώς είναι πραγματικά.

Δηλαδή, είμαστε πιο γελοία θύματα της προπαγάνδας από τους αμόρφωτους για έναν απλό λόγο:

οι αμόρφωτοι αναπαράγουν αυτούσια την προπαγάνδα γνωρίζοντας ότι δεν είναι δική τους σκέψη και γι' αυτό είναι και πιο δεκτικοί να την απορρίψουν όταν και αν αποδειχθεί η σαθρότητά της.

Εμείς, ωστόσο, δεχόμαστε την προπαγάνδα και έχουμε τη δυνατότητα να την αναμασήσουμε με το δικό μας τρόπο. Να την προσαρμόσουμε στο λόγο μας και στο συνομιλητή μας, να την αναδομήσουμε με δικές μας λέξεις και πληροφορίες και να την "δέσουμε" καλύτερα. Και τη "σερβίρουμε" σαν να είναι δική μας άποψη, διαμορφωμένη με πολλή γνώση, σκέψη και πληροφορία.

Έτσι, έχουμε την εντύπωση πως αυτή είναι η άποψή μας και δεν αντιλαμβανόμαστε πως απλώς αναπαράγουμε μια φτιασιδωμένη προπαγάνδα.

Ή θέλουμε να μην το αντιλαμβανόμαστε...

Ο μορφωμένο θεωρεί πως -αντίθετα με τον αμόρφωτο- δεν αποτελεί "μάζα". Γι' αυτό είναι πιο ευάλωτος στη μαζοποίηση. Καθώς την έρα που μαζοποιείται αυτός νομίζει πως αντιστέκεται στη μαζοποίηση.

Και μάλιστα η γνώση και η εκπαίδευσή μας μάς κάνει πιο εγωιστές, ώστε είναι σχεδόν αδύνατο να παραδεχθούμε πως απλώς την πατήσαμε, μας δούλεψαν, είχαμε κάνει λάθος, βρε αδερφέ!

Πιστεύαμε σε μπούρδες!

Πως όλη η σκέψη μας ήταν βασισμένη σε στερεοτυπικά σχήματα δοσμένα έξωθεν.

Αυτό ο μορφωμένος άνθρωπος δε θα το παραδεχθεί ποτέ!

Πάντα θα βρει χίλια δυο επιχειρήματα για να καλύψει το λάθος του και θα (επιχειρήσει να) το γυρίσει ώστε να σου δείξει πως καθόλου λάθος δεν είχε αλλά πίστευε και έκανε το σωστό!

Ο αμόρφωτος, όμως, τουλάχιστον είναι πιο πιθανό να απορρίψει την προηγούμενη θέση του, όταν καταρριφθεί η προπαγάνδα.

Γιατί η εμπειρία υπερισχύει σ' αυτόν.

Και τελικά, ποια είναι ασφαλέστερη μέθοδος για την προσέγγιση της πραγματικότητας;

Η θεωρητική γνώση ή η εμπειρία;

Για να το απαντήσετε, καλύτερα ρωτήστε τον εαυτό σας:

αν επρόκειτο για μια σημαντική απόφαση στη ζωή σας, από ποιον θα παίρνατε συμβουλή; 

Από έναν νέο με τρία μεταπτυχιακά και δυο διδακτορικά ή από έναν σοφό και νηφάλιο γέροντα του χωριού;

ΥΓ.:  «Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που έχουν αποφοιτήσει από πανεπιστήμια είναι ζωντανές εγκυκλοπαίδειες, αλλά λίγοι μπορούν να σκεφτούν δημιουργικά. Ανεξάρτητα από το πόσα έμαθαν, τέτοιοι άνθρωποι χρησιμοποιούνται από το διαφημιστικό μας σύστημα, από την προπαγάνδα ή από τους ζηλωτές ή τους δημαγωγούς που παρουσιάζουν θρησκευτικά, οικονομικά ή πολιτικά δόγματα. Η μόρφωσή τους δεν τους βοηθά να αποφεύγουν να είναι πρόβατα. Ακολουθούν τα βήματα εκείνων που έχουν επιρροή και που τους εντυπωσιάζουν. 

  Αν οι μαθητές του σύγχρονου κόσμου δεν μπορούν να σταθούν πάνω από το μυαλό τους, γίνονται οι δούλοι των γνώσεων, των πληροφοριών και των απόψεών τους, οι οποίες κρυσταλλώνουν και διαιωνίζουν τη δουλεία. Πρέπει να εκπαιδευτούμε στο πώς να σταθούμε πάνω από τις πληροφορίες, τις γνώσεις και τις απόψεις μας στη νοητική μας αποθήκη. Αυτό μάς φαίνεται αδύνατο, αλλά με ιδιαίτερη προσπάθεια, ένα άτομο μπορεί να αποστασιοποιηθεί από τις γνώσεις, τις πληροφορίες και τις απόψεις του και να τις εξετάσει ως αντικείμενα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, να αλλάξουν ή να πεταχτούν.» 

Τορκόμ Σαραϊνταριάν

toixo-toixo