Η Ευρώπη της αμνησίας

Ο Σέρεν Κίρκεγκορ, Δανός φιλόσοφος, είχε πει για τη σημασία του

παρελθόντος στην κατανόηση του παρόντος και του μέλλοντος: «Τη ζωή

πρέπει να τη ζούμε προς τα εμπρός, μπορούμε όμως να την καταλάβουμε

μόνον κοιτώντας προς τα πίσω». Όμως, η Ευρώπη με τον πόλεμο στην

Ουκρανία, τον οποίο σήμερα ενθαρρύνει με κάθε τρόπο αν και μπορούσε να

αποτρέψει με τις συμφωνίες Μινσκ 1 και Μινσκ 2, αποδεικνύει ότι έχει

περιέλθει σε κατάσταση αμνησίας. Διαφορετικά δεν εξηγείται η παρότρυνση

για συνέχιση του πολέμου που ίσως αποτελέσει τον προπομπό ενός νέου

παγκοσμίου πολέμου. Έχει λησμονηθεί ότι πεδίον διεξαγωγής των δύο

παγκοσμίων πολέμων υπήρξε η Ευρώπη. Το 1914, ενώ διαρκούσε ακόμη η

"εκατονταετής ειρήνη" στην Ευρώπη μετά το συνέδριο της Βιέννης (1815) και

οι χώρες της βίωναν την Belle Époque, κανείς ποτέ δεν μπορούσε να

διανοηθεί τον καταστροφικό ευρωπαϊκό εμφύλιο πόλεμο (1941 - 1945) που

ακολούθησε.

Γιατί έλαβαν χώρα οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι; Ήταν το αποτέλεσμα

ενδοϊμπεριαλιστικών διαφορών, όπως συμβαίνει πάντα, όπως συμβαίνει και

σήμερα. «Από την Πορτογαλία ως την Ισπανία, από τη Μεγάλη Βρετανία ως

τη Γαλλία και την Ολλανδία, γράφει ο Ένζο Τραβέρσο, όλοι μπόρεσαν να

οικοδομήσουν την αυτοκρατορία τους, με εξαίρεση την Πρωσία, η εδαφική

επέκταση της οποίας μπορούσε συνεπώς να γίνει μόνον σε βάρος των

γειτόνων της που ανήκαν στην ευρωπαϊκή κοινότητα». Ο κόσμος είχε ήδη

μοιραστεί σε αποικίες όταν η Γερμανία συγκροτήθηκε σε κράτος το 1870, είχε

μείνει εκτός, και αναζητούσε το μερίδιό της που αντιστοιχούσε στους

συσχετισμούς των δυνάμεων της εποχής και αυτό μπορούσε να γίνει μόνον

με πόλεμο.

Γιατί οδηγηθήκαμε στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο; Διότι ενώ το Συνέδριο της

Βιέννης που συνήλθε αμέσως μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό.

είχε εντάξει ξανά την ηττημένη Γαλλία στους κόλπους των μεγάλων δυνάμεων

με ίσους όρους, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η "εκατονταετής ειρήνη",

αντίθετα, η Συνθήκη των Βερσαλλιών τιμώρησε τη Γερμανία καταδικάζοντάς

τη σε αφοπλισμό, βαριές οικονομικές αποζημιώσεις και οδυνηρούς εδαφικούς

ακρωτηριασμούς με αποτέλεσμα η Ευρώπη να οδηγηθεί σε έναν δεύτερο

φονικότερο παγκόσμιο πόλεμο. H Δύση αντί με το τέλος του Ψυχρού πολέμου

να εντάξει στο ΝΑΤΟ τη Ρωσία, αγνόησε τη σχετική πρόταση που

διατυπώθηκε από τους προέδρους Γιέλτσιν και Πούτιν, προχώρησε σε

κινήσεις περικύκλωσης της Ρωσίας με αποτέλεσμα αρχικά τον πόλεμο στη

Γεωργία και σήμερα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Ποιοί ήσαν οι συσχετισμοί το 1938 πριν τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο μεταξύ

Ευρώπης - ΗΠΑ; Η Βρετανία είχε κάτω από τον αποικιακό της ζυγό 454

εκατομμύρια ψυχές (το 21% του παγκόσμιου πληθυσμού) και η έκταση των

αποικιών της κάλυπτε 14,63 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η Γαλλία

κυριαρχούσε αποικιακά πάνω σε 70 εκατομμύρια ψυχές και η έκταση των

αποικιών της ήταν 12,06 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Γενικά, η

Βρετανία. η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ολλανδία και η

Πορτογαλία διαφέντευαν το 1938 περίπου 625 εκατομμύρια ανθρώπους (το

29% της ανθρωπότητας). Απέναντι σε όλα αυτά η έκταση των αποικιών των

ΗΠΑ ανέρχονταν μόλις σε 1,85 εκατομμύρια τ.χ. και ο πληθυσμός των

αποικιών τους ήταν 18,63 εκατομμύρια. Όλα αυτά μεταφράζονταν σε πλούτο,

σε φθηνές πρώτες ύλες και φθηνή εργασία και σε έναν παγκόσμιο

καταμερισμό εργασίας άνισων ανταλλαγών μεταξύ της ευρωπαϊκής

μητρόπολης και του Τρίτου κόσμου που απέκλειε τις ΗΠΑ σε μεγάλο βαθμό.

Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος της εισόδου των ΗΠΑ στους δύο παγκοσμίους

πολέμους: Το άνοιγμα των ευρωπαϊκών αποικιακών αγορών στο αμερικανικό

εμπόριο επιτεύχθηκε και οδήγησε έκτοτε την Ευρώπη στην πλήρη εξάρτηση

από τις ΗΠΑ. Σήμερα με τις κυρώσεις της κατά της Ρωσίας οδηγήθηκε στην

ύφεση και η εξάρτησή της επιδεινώθηκε.. Η τελευταία ανισοβαρής εμπορική

συμφωνία με τις ΗΠΑ του προέδρου Τραμπ υπήρξε αποκαλυπτική.

Όμως απεδείχθη ότι η Ευρώπη απώλεσε και τις αρχές που διακήρυττε. Ο

σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εννέα εκατομμυρίων

ρωσόφωνων της Ουκρανίας, που μπορούσε να περισώσει με τις συμφωνίες

Μινσκ 1 και Μινσκ 2, και όχι η απο - ρωσικοποίηση της Ουκρανίας, ήταν το

κλειδί για την αποτροπή του πολέμου. Όπως και των Βαλτικών χωρών όπου

οι ρωσόφωνοι αποτελούν το 25% και πλέον του πληθυσμού και υφίστανται

συνεχείς διώξεις, ώστε να αποτραπεί επέκταση του πολέμου προς εκεί. Με τη

διάλυση της ΕΣΣΔ στα διοικητικά όρια των αυτόνομων δημοκρατιών της, και

όχι στα εθνικά όρια των λαών τους, παγιδεύτηκαν πολυπληθείς ρωσικοί

πληθυσμοί στα νεότευκτα κράτη. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

τους στα πλαίσια της συμφωνίας ήταν αυτονόητος. Ο πόλεμος στην Ουκρανία

αποδεικνύει ότι υπάρχουν κράτη που δεν παρακολουθούν τον αφανισμό των

ομοεθνών τους ως θεατές Αυτό αποτελεί αναθεωρητισμό;

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

Αλεξ/πολη - κιν. 6947-771412