Το μήνυμα των γερμανικών εκλογών

Τώρα που η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) απογειώθηκε εκλογικά

η συνέχεια είναι γνωστή: Θα αξιοποιείται ως φόβητρο για να λανθάνει ο

νεοφιλελευθερισμός. Τώρα μάλιστα που η Ευρώπη εμφανίζεται φιλοπόλεμη

με αφορμή την Ουκρανία οι κυρίαρχες ελίτ προβάλλουν και μια δεύτερη

απειλή αποπροσανατολίζοντας τους λαούς από την επέλαση του

νεοφιλελευθερισμού. Όμως το γεγονός ότι νέοι και ένα μεγάλο τμήμα του

κόσμου της εργασίας στρέφεται στην Ακροδεξιά δείχνει και το δρόμο

αντιμετώπισης της Ακροδεξιάς. «Η δημοκρατία στην Ευρώπη, έλεγε ο

Γερμανός Ούλριχ Μπεκ, ήρθε στον κόσμο ως "δημοκρατία της εργασίας με

την έννοια ότι η δημοκρατία βασίζεται στην εργασία με σκοπό τον

βιοπορισμό....Ο πολίτης έπρεπε να κερδίζει με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο

τα προς το ζην, έτσι ώστε να δίνει νόημα και ζωή στα δικαιώματα που

πηγάζουν από την πολιτική ελευθερία». Πώς θα ασκήσει τα δικαιώματα του

όταν δεν μπορεί ή δυσκολεύεται να επιβιώσει;; Σε αυτό ακριβώς, στην

αξιοποίηση του αισθήματος της ανασφάλειας εδράζεται η επιτυχία της

Ακροδεξιάς.

Το 2014 ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί είχε πει: «Η

Μαρί Λεπέν ανήκει πλέον στην άκρα Αριστερά, το οικονομικό της πρόγραμμα

είναι το πρόγραμμα του Ζαν -Λικ Μελανσόν» για να χαρακτηρίσει αργότερα ο

σοσιαλιστής πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ το οικονομικό πρόγραμμα της Λεπέν

πανομοιότυπο με «μπροσούρα του Κομμουνιστικού Κόμματος» (1) Την ίδια

διαδρομή ακολουθεί και το AfD αξιοποιώντας την ανασφάλεια των

εργαζομένων γιαυτό θριάμβευσε στην πρώην Ανατολική Γερμανία όπου το

πρόβλημα είναι οξύτερο. Ο δημοσιογράφος της Berliner Zeitung Μαξίμ Λέο,

Ανατολικογερμανός στην καταγωγή, σε συνέντευξη τον Φεβρουάριο του 2020

με την ευκαιρία παρουσίασης βιβλίου του στην Αθήνα, είχε πει: « Δυστυχώς

το δυναμικό της Ανατολικής Γερμανίας δεν χρησιμοποιήθηκε για να

οικοδομήσει κάτι καινούργιο. Να το πω απλά: Αν έχετε δύο ομάδες

ποδοσφαίρου και θέλετε να τις συγχωνεύσετε, αλλά αγνοείτε τους παίκτες της

μιας ομάδας, τότε δεν θα καταλήξετε με την καλύτερη σύνθεση - και κυρίως οι

παίκτες θα έχουν την αίσθηση ότι δεν είναι χρήσιμοι. Ο λόγος για τα πολλά

προβλήματα που έχουμε σήμερα, και ειδικά την άνοδο του ακροδεξιού AfD

στην Ανατολική Γερμανία, είναι αποτέλεσμα αυτού του αισθήματος: ότι οι

άνθρωποι δεν είναι αρκετά καλοί για τη σημερινή πραγματικότητα». Γιατί δεν

κατορθώνουν τα εμφανιζόμενα ως σοσιαλδημοκρατικά κόμματα να πείσουν,

αλλά εξαφανίζονται ή απλά διατηρούν την ονομασία τους συμβιβαζόμενα με

τη νεοφιλελεύθερη πολιτική;

Αυτό ήταν και το μήνυμα που έστειλαν οι τελευταίες γερμανικές

εκλογές: Η κατάρρευση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) έστω με

τον προσχηματικό τρόπο που συνέχιζε να υφίσταται. Είχε προηγηθεί η Γαλλία

του Ζοσπέν, η Ιταλία όπου το ΚΚΙ είχα φθάσει να λάβει σε εκλογές 34,5% των

ψήφων και σήμερα έπαψε να υφίσταται όπως και οι Σοσιαλδημοκράτες, το

είδαμε στη Βρετανία με το Εργατικό Κόμμα. Είναι χαρακτηριστικό: Όταν

ρώτησαν τη Θάτσερ ποιο ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμά της απάντησε: «Το

νέο Εργατικό Κόμμα». Ο θρίαμβός της ήταν πως ακόμη και οι πολιτικοί εχθροί

της (Τόνι Μπλερ) υιοθέτησαν τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές της.

Το βλέπουμε και στη χώρα μας, όπου η Αριστερά έγινε σμπαράλια

Γιατί όμως; Ποιά είναι τα βαθύτερα αίτια της χρεοκοπίας της

σοσιαλδημοκρατίας; Η σοσιαλδημοκρατία, μας λέει ο Ένζο Τραβέρσο,

μπορούσε να υπερασπιστεί την ελευθερία, τη δημοκρατία και το κράτος

πρόνοιας στις καπιταλιστικές χώρες μόνο επειδή υπήρχε η Σοβιετική Ένωση

και επειδή ο ίδιος ο καπιταλισμός είχε υποχρεωθεί να μετασχηματισθεί στα

πλαίσια του ψυχρού πολέμου για να αντιμετωπίσει το αντίπαλο δέος του

κομμουνισμού. Το είχε πει και η Ρόζα Λούξεμπουργκ από τα τέλη του 19ου

αιώνα. «Το μεταρρυθμιστικό έργο», έγραψε, που εκπροσωπούσαν τα

σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, τα ρεφορμιστικά κόμματα που πρόβαλλαν τις

μεταρρυθμίσεις έναντι της Επανάστασης «δεν διαθέτει καμία δική του

κινητήρια δύναμη, ανεξάρτητη από την επανάσταση... Σε κάθε ιστορική

περίοδο, το μεταρρυθμιστικό έργο πραγματώνεται μόνο στα πλαίσια της

κοινωνικής μορφής που δημιούργησε η τελευταία επανάσταση» Γιαυτό η

διάλυση της ΕΣΣΔ συμπαρέσυρε και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα.

Το πρόβλημα για τους λαούς είναι ότι οι αποφάσεις που τους αφορούν

λαμβάνονται από "πάνω ερήμην τους και όχι από τους ίδιους.  αυτό το

κεφάλαιο και η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, συρρικνωμένη στην εκλογική

διαδικασία, στην ψήφο ως λευκή επιταγή" στους κυβερνώντες, μπορούν και

πάνε χέρι χέρι. Ο Χανς Κέλσεν, από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς του

δικαίου του 20ου αιώνα, σημείωνε ότι μια δημοκρατία θεμελιωμένη στους

αντιπροσωπευτικούς θεσμούς προϋποθέτει πάντα έναν ανώνυμο και

σιωπηλό λαό. Για να προσθέσει: «Καμιά από τις υφιστάμενες

"αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες δεν είναι πραγματικά αντιπροσωπευτική».

Σήμερα όμως η εξέλιξη της τεχνολογίας δίνει τη δυνατότητα οι αποφάσεις σε

όλα τα επίπεδα να λαμβάνονται με τη συμμετοχή όλων των πολιτών. Δεν

προσφέρεται η τεχνολογία μόνον για αύξηση της ανεργίας και για

φονικότερους πολέμους. Μπορεί να απογειώσει τη δημοκρατία στα όρια της

άμεσης δημοκρατίας. Κανείς όμως δεν μιλάει για αυτή τη δυνατότητα.

(1) Πέτρου Παπακωνσταντίνου, Το γκρίζο κύμα. Εκδ. Τόπος

Μακροδημόπουλος Δημήτρης