Νίκος Καζαντζάκης: Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα

Γράφει ο Δημήτρης Μπογιατζής – Ιδρυτής του Κέντρου Δημιουργικής Γραφής Harmony & Creativity

Οι πιο πολλοί από εμάς ταυτίζουν τη δημιουργικότητα με την καλλιτεχνική δημιουργία, υποθέτοντας ότι ο Μότσαρτ, ο Πικάσο και ο Τολστόι ήταν υπέρτατοι δημιουργοί, αλλά εμείς οι υπόλοιποι δεν κατέχουμε αυτό το δώρο. Μέγιστη πλάνη. Όλοι μας είμαστε δημιουργικοί και μπορούμε, αν θέλουμε, να εξελίξουμε τη δημιουργικότητά μας ακόμα περισσότερο, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε κάποια πράγματα για το ποιοι είμαστε πραγματικά και βέβαια να αναλάβουμε την ανάλογη δράση. Η δημιουργικότητα αποτελεί ένα θείο δώρο που έχει δοθεί απλόχερα σε όλους τους ανθρώπους, καθώς είναι μια από τις τρεις βασικές ιδιότητες της ανθρώπινης ψυχής (οι άλλες δυο είναι η εξέλιξη και η προσφορά). Δυστυχώς όμως πάρα πολύ συχνά προσκρούει στον ύφαλο των δυο εσωτερικών εχθρών του ανθρώπου, του φόβου και του «εγώ» του.

Η δημιουργικότητα μας προσφέρει τη δυνατότητα α) να «πλάθουμε» συνεχώς τον κόσμο στον οποίο ζούμε, δημιουργώντας καθημερινά νέες (και κατ’ ευχήν καλύτερες) καταστάσεις και μια νέα πραγματικότητα και β) να επινοούμε πρωτότυπες και καινοτόμες λύσεις σε διάφορες προκλήσεις ή προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Η Βόρειος Αμερική (ΗΠΑ και Καναδάς) που σήμερα ηγείται των άλλων κρατών σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής και κυβερνά τον πλανήτη Γη δημιουργήθηκε από το μηδέν (αφού βέβαια προηγήθηκε η γενοκτονία των Ινδιάνων) και μέσα σε μόνο 400 χρόνια έχει φτάσει στα πρόθυρα της κατάκτησης του διαστήματος. Η πενικιλίνη δημιουργήθηκε από την εφευρετικότητα του Φλέμινγκ που σκέφτηκε «έξω από το κουτί» (outside the box), για να λύσει το πρόβλημα της σήψης των πληγών.

Ποιοι όμως είναι οι τομείς στους οποίους μπορούμε να αναπτύξουμε τη δημιουργικότητά μας, έτσι ώστε να συνδημιουργήσουμε με το θείο; Είναι πάμπολλοι — πολλοί περισσότεροι απ’ ό τι φαντάζεται κάποιος που δεν έχει εντρυφήσει στο θέμα —και αναγκαστικά, θα μνημονεύσω μόνο μερικούς.

Πιο συγκεκριμένα μπορούμε να γεννήσουμε ιδέες για να ανοίξουμε μια επιχείρηση και να σταματήσουμε να δουλεύουμε ως υπάλληλοι στους άλλους (δες τον Ελευθέριο Κυριακάκη, ιδρυτή των Mikel), για ένα δημιουργήσουμε ένα μουσικό συγκρότημα και να του δώσουμε όνομα (δες τα Ξύλινα Σπαθιά), για ένα εφεύρουμε ένα νέο παιχνίδι (όπως το paintball), μια καινούργια επιστημονική εξειδίκευση (και ανάλογη έδρα σε κάποιο πανεπιστήμιο), μια παρέα από ανθρώπους (όπως αυτούς τους γλυκούς ηλικιωμένους που βλέπω στην «περαντζάδα» στο Παλαιό Φάληρο να παίζουν κιθάρες και να τραγουδάνε τα δειλινά) ή κοινότητα ομοϊδεατών (όπως η περίφημη κοινότητα των χίπυς στο Height Ashbury του Σαν Φραντζίσκο στα τέλη της δεκαετίας του 60 ή η δική μας κοινότητα εκκολαπτόμενων συγγραφέων στο Harmony & Creativity που, αφού έχουν γνωριστεί μεταξύ τους πλέον, διοργανώνουν και λογοτεχνικές βραδιές στα σπίτια τους).

Μια τέλεια ερωτική σχέση όπως αυτή μεταξύ του John Lennon και της Yoko Ono στη δεκαετία του 70, μια φιλοσοφική θεωρία όπως ο περίφημος αποδομισμός που γέννησε το μεγαλοφυές μυαλό του Jacques Derrida, έναν καινούριο τρόπο γραφής, όπως ο ασυναγώνιστος μαγικός ρεαλισμός του συγκλονιστικού Gabriel Garcia Marquez, ένα καινούριο φρούτο, όπως το ακτινίδιο (= μπανάνα + φράουλα), μια καινούρια δραστηριότητα ή εμπειρία, όπως τα ανεπανάληπτα ταξίδια του Κέρουακ στον αυτοκινητόδρομο 66 των ΗΠΑ και η λίστα είναι ανεξάντλητη όπως και το σύμπαν.

Και αν νομίζετε (αδίκως) πως ανεβάζω τον πήχη πολύ ψηλά, αναλογιστείτε το ότι δεν είναι απαραίτητο να δημιουργήσουμε κάτι ολοκαίνουριο: Μπορούμε να τροποποιήσουμε κάτι που ήδη υπάρχει ή να το προσαρμόσουμε στα δικά μας δεδομένα. Όλοι μας μπορούμε να αλλάξουμε λίγο μια δοκιμασμένη μαγειρική συνταγή, να γράψουμε ένα διήγημα με την δική μας «στάμπα», να εκφωνήσουμε κάποια παρακινητική ομιλία σε μια συνάντηση (κάντε κλικ εδώ για να δείτε τη δική μου ομιλία στην γιορτή αγάπης και ευγνωμοσύνης του Harmony & Creativity), να σκεφτούμε ένα ερωτικό παιχνίδι, να κάνουμε μια έκπληξη σε ένα αγαπημένο πρόσωπο, κτλ, κτλ, κτλ.

Και αυτό γιατί η δημιουργικότητα μοιάζει με έναν μυ του εγκεφάλου, και όπως μπορούμε να βελτιώσουμε τους μυς του σώματος με το να πάμε σε ένα γυμναστήριο, έτσι μπορούμε να βελτιώσουμε και τον μυ της δημιουργικότητάς μας μέσω της έντονης καθημερινής εξάσκησης. Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει αυτό αποτελεί η ενεργοποίηση της φαντασίας μας. Ας κλείσουμε τα μάτια μας σε έναν ήσυχο χώρο και ας αφήσουμε το μυαλό μας να κατακλυστεί από εικόνες (ή λέξεις). Κατόπιν μπορούμε να συνδυάσουμε δυο-τρεις εικόνες, να τις βάλουμε σε μια σειρά, να τους δώσουμε την κατάλληλη δομή και να σχεδιάσουμε το κατάλληλο πλάνο για την υλοποίηση της νέας ιδέας. Τώρα είμαστε απολύτως έτοιμοι να δημιουργήσουμε επί του επιστητού.

Αν επιθυμούμε να ζήσουμε μια ζωή συγκλονιστική και συναρπαστική, τότε επιβάλλεται η δημιουργία να γίνει καθημερινή μας πρακτική. Καθημερινά είναι δυνατόν να εφευρίσκουμε τρόπους να διατηρούμαστε σε άρτια φυσική κατάσταση, να τρεφόμαστε ιδανικά, να εργαζόμαστε αποτελεσματικά, να ξεκουραζόμαστε επαρκώς, να εξασκούμε το μυαλό μας, να βελτιώνουμε το πνεύμα και την ψυχή μας, να «κοινωνούμε» με τους συνανθρώπους μας, να εκφράζουμε τη σεξουαλικότητά μας, να ομορφαίνουμε την ζωή μας.

Πρέπει να μην καταλήγουμε στην αρτηριοσκλήρυνση μέσα από την καθημερινή μικρή παράλυση του «δεν μπορώ» και «δεν γίνεται», αλλά να κάνουμε πλάγιες ντρίμπλες στα εμπόδια της καθημερινότητας και να βρίσκουμε το δρόμο να πάμε μπροστά σε αυτό το εκστασιακό ταξίδι της υπέροχης αυτής ζωής. Αρωγός σε αυτή την προσπάθεια θα είναι η έμπνευση που θα αντλήσουμε από μαθήματα και σεμινάρια δημιουργικότητας, βιντεάκια για τη δημιουργικότητα στο YouTube, μαγικά τοπία της φύσης —του υπέρτατου αυτού δημιουργού —που μπορούμε και πρέπει να επισκεπτόμαστε συχνά και φυσικά πάνω απ’ όλα πεφωτισμένοι δημιουργικοί άνθρωποι, τους οποίους πρέπει να προσκαλέσουμε στη ζωή μας.

Όπως έλεγε ο Πικάσο, όλοι γεννιόμαστε καλλιτέχνες, αλλά το σχολείο (που προσπαθεί να μας πείσει ότι αντλούμε αξία, ασφάλεια και δύναμη από την «βούλα» που μας βάζουν οι καθηγητές, οι κυβερνήσεις και οι εργοδότες) μας απομυζεί τη δημιουργικότητα χρόνο με τον χρόνο, μέχρι που οι πιο πολλοί ξεχνάμε πως ήταν να είμαστε δημιουργικοί. Για να τελειώσουμε με μια ευχάριστη ελπιδοφόρα νότα, αναφερόμαστε στα λόγια του μεγάλου δημιουργού, ακατάπαυστου ταξιδιώτη, ανήσυχου στοχαστή και πνευματικού ηγέτη της ανθρωπότητας Νίκου Καζαντζάκη: «Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα».

 http://enallaktikidrasi.com/