Η Μυθολογία κρύβει πανανθρώπινες αλήθειες

Ο Wolfgang Denzinger ξεκίνησε την καριέρα του ως μαθηματικός, όμως, στη συνέχεια στράφηκε στη μυθολογία. Λάτρης της ελληνικής μυθολογίας, έγραψε το βιβλίο «Η Οδύσσεια Μέσα μας», το οποίο μόλις κυκλοφόρησε στα Ελληνικά από τις Εκδόσεις Χείρωνας. Ο συγγραφέας, υποστηρίζει ότι η Ομήρου Οδύσσεια είναι στην πραγματικότητα ένας αυτογνωσιακός οδηγός που μπορεί να μας οδηγήσει στην καλύτερη κατανόηση της ζωής και της προσωπικής πορείας μας. Διαβάστε παρακάτω την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στον Μωυσή Σεργιάννη για την Εναλλακτική Δράση.

Κύριε Denzinger, εντυπωσιάζομαι από το γεγονός ότι ένας άνθρωπος που επέλεξε να σπουδάσει Μαθηματικά έκανε μια τέτοια ριζική στροφή στη ζωή του. Από τα Μαθηματικά στραφήκατε στη Μυθολογία. Μπορείτε να μας πείτε τι σας οδήγησε σε αυτό το μονοπάτι;

Μια μέρα αναρωτήθηκα πώς γίνεται οι μύθοι και τα παραμύθια να παραμένουν – συχνά ακόμη και μετά από χιλιάδες χρόνια – επίκαιρα, ενώ οι επιστήμες μας υπόκεινται σε μια συνεχή εξέλιξη. Νέες θεωρίες αναπτύσσονται συνεχώς και έτσι αντικαθίστανται οι παλαιότερες. Τι λοιπόν στ’ αλήθεια κάνει εμάς τους ανθρώπους να διηγούμαστε τους μύθους στις επόμενες γενιές, να διατηρούμε και να θαυμάζουμε έργα όπως η Ιλιάδα και η Οδύσσεια; Αναζήτησα την απάντηση σε αυτή την ερώτηση και έτσι κατέληξα στην ερμηνεία των μύθων.

Τελικά τι είναι η Μυθολογία; Έχει κάποια πραγματική αξία ή θέση στη σύγχρονη ζωή μας;

Η Μυθολογία είναι ουσιαστικά η αφήγηση του «Λόγου». Στη δική μου αντίληψη, η Μυθολογία διηγείται τις νομοτέλειες της ανθρώπινης ζωής και τελικά τη διαδρομή της ανθρώπινης αυτεπίγνωσης. Δυστυχώς η μυθολογική αντίληψη παραμερίστηκε πλήρως από μια επιστημονική-ορθολογική αντίληψη των πραγμάτων. Σήμερα βλέπουμε πλέον μόνο τις λεπτομέρειες, όχι όμως τους συσχετισμούς. Αυτό μας δυσκολεύει πολύ στην προαναφερθείσα διαδρομή. Μια επανασύνδεση με τους μύθους μπορεί να μας δώσει απαντήσεις και να μας οδηγήσει πέρα από τη διαμάχη της ζωής, τις αρρώστιες ή τις κρίσεις που αυτή επιφέρει.

Εάν η μυθολογία κρύβει τόσο σημαντικές αλήθειες, γιατί έπρεπε αυτές να ειπωθούν με συμβολισμούς και όχι σε απλή και κατανοητή γλώσσα;

Ο μύθος περιγράφει ένα αόρατο επίπεδο, στο οποίο εμείς οι άνθρωποι έχουμε πρόσβαση. Ονομάζουμε αυτό το επίπεδο συνείδηση χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς πού εντοπίζεται η συνείδηση, πώς λειτουργεί και με ποιους τρόπους επηρεάζει τη ζωή μας. Με άλλα λόγια η Μυθολογία περιγράφει διαδικασίες στο επίπεδο της συνείδησης. Για να επιτευχθεί αυτό, γίνεται χρήση μιας γλώσσας «εικόνων», η οποία είναι κατά κάποιον τρόπο ικανή να φανερώσει το αόρατο.

Για παράδειγμα ένας Ταύρος στον ορατό κόσμο είναι ένα δυνατό και γόνιμο ζώο. Ταυτόχρονα, από μυθολογική σκοπιά, η εικόνα του Ταύρου περιγράφει μια δύναμη μέσα στον άνθρωπο, η οποία του δίνει τη δυνατότητα να διαμορφώνει τη ζωή του με σθένος και αντοχή, έτσι ώστε να γευτεί τους καρπούς κάθε προσπάθειας. Για να φθάσουμε στο μήνυμα ενός μύθου πρέπει να τον ερμηνεύσουμε. Αλλιώς ένας μύθος δεν θα είχε για εμάς τους ανθρώπους καμία σημασία.

Υπάρχουν κοινά στοιχεία της μυθολογίας των διαφορετικών χωρών ή πολιτισμών; Π.χ. της Ιαπωνικής, της Σκανδιναβικής, της Μεσοποτάμιας ή της Ελληνικής; Κι αν ναι, μπορείτε να φέρετε κάποιο παράδειγμα;

Φυσικά και υπάρχουν κοινά στοιχεία στους μύθους διαφορετικών πολιτισμών. Προπαντός στους μύθους της Δημιουργίας. Συχνά εμφανίζονται ξανά και ξανά τα ίδια ζώα, συχνά περιγράφονται οι ίδιες διαδικασίες, απλώς μέσω άλλων εικόνων. Για παράδειγμα στον μύθο της Δημιουργίας των Ινδιάνων, μια τεράστια χελώνα αναδύεται μέσα από τη θάλασσα, αφενός σαν το «σκληρό καβούκι» της Γης, αφετέρου ως σύμβολο της «σκληρότητας» της ζωής. Μια χελώνα συναντά επίσης και ο Ερμής, αμέσως μετά τη γέννησή του, όταν αφήνει το σπίτι του και βγαίνει στον κόσμο. Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα δε είναι η λύση που μας προσφέρει εδώ ο αγγελιαφόρος των θεών: θανατώνει τη χελώνα και από το σκληρό της καβούκι κατασκευάζει τη λύρα!

Έχετε γράψει το βιβλίο «Η Οδύσσεια μέσα μας», το οποίο μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Χείρωνας. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν βαθύ αποσυμβολισμό της Ομήρου Οδύσσειας. Εκεί γράφετε ότι η Οδύσσεια αποκαλύπτει τις κύριες πλάνες του ανθρώπου και μάλιστα ότι δείχνει και τον τρόπο με τις οποίες μπορούμε να τις ξεπεράσουμε. Μπορείτε να μας αναφέρετε ένα παράδειγμα;

Ένα παράδειγμα είναι ο διάπλους ανάμεσα στη Σκύλα και τη Χάρυβδη. Όλοι γνωρίζουν αυτή την ιστορία, λίγοι ωστόσο μπορούν να πουν τι σημαίνει. Εδώ περιγράφονται καταστάσεις της ζωής, στις οποίες μας καταλαμβάνει ένας τόσο μεγάλος φόβος, ώστε να βιώνουμε τον καταναγκασμό μιας άμεσης απόφασης. Κατά τη λήψη της απόφασης αυτής μας φαίνεται ότι υπάρχουν μόνο δύο ενδεχόμενα: είτε να μας καταπιεί η Χάρυβδη –το οποίο θα σήμαινε τον σίγουρο αφανισμό μας – είτε να επιλέξουμε τη Σκύλα, η οποία μπροστά σε αυτήν την κατάστασης «ανάγκης» φαντάζει ως το «μικρότερο κακό». Αυτομάτως λοιπόν επιλέγουμε το «μικρότερο κακό», το οποίο ωστόσο με τον καιρό γίνεται όλο και μεγαλύτερο οδηγώντας μας αργότερα σε νέες καταναγκαστικές αποφάσεις.

Η πλάνη έγκειται στο γεγονός ότι –βρισκόμενοι υπό πίεση– δεν αναγνωρίζουμε την πάντα παρούσα τρίτη δυνατότητα, η οποία είναι να μη λάβουμε καμία απόφαση. Μόνο αφού η ζωή μας έχει φθάσει και πάλι σε «ήρεμα νερά» και η πίεση του φόβου έχει παρέλθει, διαφαίνεται κοιτώντας πίσω ότι μια αρχικά φαινομενικά αναγκαία απόφαση είναι τελικά περιττή και αντιστοίχως το θέμα από μόνο του λήξαν. Σε αυτή τη γνώση έγκειται ταυτόχρονα και η λύση: να μη λαμβάνουμε καμία απόφαση υπό την πίεση που σχετίζεται με ισχυρό φόβο, αλλά να περιμένουμε έως ότου η πίεση και ο φόβος έχουν υποχωρήσει.

Το ταξίδι του Οδυσσέα σχετίζεται με κάποιον τρόπο με το δικό μας ταξίδι στον ωκεανό της ζωής; Κι αν ο Οδυσσέας προσπαθεί να επιστρέψει στην Ιθάκη, εμείς πού προσπαθούμε να επιστρέψουμε;

Στο παράδειγμα που μόλις αναφέρθηκε φαίνεται ξεκάθαρα η σχετικότητα με τον προσωπικό μας δρόμο. Επανειλημμένα έρχονται καταστάσεις στη ζωή, στις οποίες ο φόβος προκαλεί και ορίζει τις αποφάσεις μας. Και επανειλημμένα θα μετανιώσουμε αργότερα για τέτοιου είδους αποφάσεις. Όμως τότε είναι πάντα ήδη πολύ αργά. Κατά βάση οι άνθρωποι είμαστε γεννημένοι αναζητητές. Ωστόσο, εκτός από μια αμφίβολη παράσταση κάποιου παραδείσου, ελάχιστα στοιχεία διαθέτουμε για το που οδηγεί ο δρόμος της ζωής μας. Μόνο το βίωμα εκείνου που αγαπάμε μας δίνει προσανατολισμό, έως ότου κάποια μέρα θα εμφανιστεί μια Ιθάκη και θα αισθανθούμε ότι έχουμε φθάσει στο σπίτι.

Χαρακτηρίζετε, μεταξύ άλλων, την Ομήρου Οδύσσεια ως έναν οδηγό αυτογνωσίας. Πώς μπορεί κάποιος να την χρησιμοποιήσει με αυτόν τον τρόπο;

Η θεμελιώδης διαφορά του ανθρώπου από τα υπόλοιπα όντα εδώ στη Γη είναι ότι εμείς πορευόμαστε έναν δρόμο αυτεπίγνωσης. Ο δρόμος αυτός δεν είναι μόνο γεμάτος με «άκανθες και τριβόλους», αλλά και στρωμένος με πλάνες. Αυτό σημαίνει ότι στην πορεία αυτή είναι αδύνατο να αποφευχθεί η πλάνη. Θέλουμε να γνωρίσουμε κάτι άγνωστο. Εδώ ήδη οι θετικές επιστήμες μας δείχνουν ότι τέτοιου είδους διαδικασίες απόκτησης γνώσης είναι γεμάτες από ελλείψεις (ή σφάλματα), ενώ συχνά οδηγούν και σε εντελώς λανθασμένες θεωρίες. Άρα το λάθος είναι απλώς (φυσιολογικό) μέρος αυτής της διαδικασίας, γεγονός το οποίο άλλωστε μας φανερώνει συνεχώς και η καθημερινότητα.

Κλείνοντας θα ήθελα να σας ρωτήσω ποιο ήταν εκείνο το χάρισμα του Οδυσσέα που αξίζει να αναπτύξουμε όλοι, ώστε να επιστρέψουμε με ασφάλεια στην «πατρίδα»;

Είναι η ικανότητα να θυμάται. Αυτή του δίνει τη δυνατότητα να ενσωματώνει κάθε στιγμή στη ζωή του τα ως τώρα βιώματα, τις επιγνώσεις και συνειδητοποιήσεις του. Η ανάμνηση της Πηνελόπης τον οδηγεί προς εκείνο που αγαπά, ο γιος του Τηλέμαχος φανερώνει τη δημιουργικότητά του, και η βασιλική του αποστολή δείχνει τον προορισμό του. Η Ιθάκη είναι ο τόπος, όπου αγάπη, δημιουργικότητα και προορισμός συμπίπτουν. Ακριβώς αυτό αναζητούμε όλοι.

enallaktikidrasi