"Δεν θα βρεις ποίηση πουθενά, αν δεν κουβαλάς κάποια μαζί σου", είχε πει ο Joseph Joubert.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την άνοιξη. Όσο κι αν η φύση μεταμορφώνεται σε ένα υπέροχο, πολύχρωμο καμβά, εάν η διάθεση να αισθανθούμε την ευφορία δεν "ξυπνήσει" μέσα μας, τίποτε δεν μπορεί να φέρει την άνοιξη στην καρδιά μας.
Ζωηρά χρώματα και τοπία καταπράσινα δημιουργούν έντονες εικόνες. Ο έρωτας ανθίζει μαζί με τα λουλούδια και τα άνθη των δέντρων.
Με τέτοια είσοδο, η άνοιξη δεν θα μπορούσε παρά να έχει υπάρξει σταθερό μοτίβο στο έργο των ποιητών, στο πέρασμα των χρόνων. Αμέτρητοι είναι οι στίχοι αφιερωμένοι σε αυτήν.
Και θα είναι εκεί για να υπενθυμίζουν όσα χάνουμε, αν κρατάμε την άνοιξη μακριά μας.
Αν και ο Γιάννης Ρίτσος παρατήρησε ότι μπροστά στις αποφάσεις των ανθρώπων “απροετοίμαστη κι η άνοιξη. Σε κάθε της βήμα κοντοστέκεται, σαστίζει και σωπαίνει”, ο Pablo Neruda επέμεινε ότι “Μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις την Άνοιξη να' ρθει” και ο Οδυσσέας Ελύτης ήταν ξεκάθαρος: “Την Άνοιξη αν δεν τη βρεις, τη φτιάχνεις”.
Δεν ήταν οι μόνοι:
Σαχτούρης - Αστεροσκοπείο
Ίσως η μεγαλύτερη αλήθεια για το θέμα της προσωπικής άνοιξης του καθενός, περικλείεται στους στίχους του Μίλτου Σαχτούρη, στο ποίημα του "Αστεροσκοπείο":
"Διαρρῆχτες τοῦ ἥλιου
δὲν εἶδαν ποτέ τους πράσινο κλωνάρι
δὲν ἄγγιξαν φλογισμένο στόμα
δὲν ξέρουν τί χρῶμα ἔχει ὁ οὐρανὸς.
Σὲ σκοτεινὰ δωμάτια κλεισμένοι
δὲν ξέρουν ἂν θὰ πεθάνουν
παραμονεύουν
μὲ μαῦρες μάσκες καὶ βαριὰ τηλεσκόπια
μὲ τ᾿ ἄστρα στὴν τσέπη τους βρωμισμένα μὲ ψίχουλα
μὲ τὶς πέτρες τῶν δειλῶν στὰ χέρια
παραμονεύουν σ᾿ ἄλλους πλανῆτες τὸ φῶς
Νὰ πεθάνουν
Νὰ κριθεῖ κάθε Ἄνοιξη ἀπὸ τὴ χαρά της
ἀπὸ τὸ χρῶμα του τὸ κάθε λουλούδι
ἀπὸ τὸ χάδι του τὸ κάθε χέρι
ἀπ᾿ τ᾿ ἀνατρίχιασμά του τὸ κάθε φιλὶ".
Μαβίλης - Πατρίδα
Με αφορμή τον ερχομό της άνοιξης, ο Λορέντζος Μαβίλης, τον Ιούνιο του 1888, γράφοντας από το Μόναχο, εξέφρασε τον πόθο του νόστου, στο σονέτο του "Πατρίδα", όπου φτιάχνει εικόνες γεμάτες αρώματα και ήχους.
Πάλε ξυπνάει της άνοιξης τ᾿ αγέρι
στην πλάση μυστικής αγάπης γλύκα,
σαν νύφ᾿ η γη, πόχει άμετρα άνθη προίκα,
λάμπει ενώ σβηέται της αυγής τ᾿ αστέρι.
στην πλάση μυστικής αγάπης γλύκα,
σαν νύφ᾿ η γη, πόχει άμετρα άνθη προίκα,
λάμπει ενώ σβηέται της αυγής τ᾿ αστέρι.
Πεταλούδες πετούν ταίρι με ταίρι,
εδώ βουίζει μέλισσα, εκεί σφήκα·
τη φύση στην καλή της ώρα εβρήκα,
λαχταρίζει η ζωή σ᾿ όλα τα μέρη.
εδώ βουίζει μέλισσα, εκεί σφήκα·
τη φύση στην καλή της ώρα εβρήκα,
λαχταρίζει η ζωή σ᾿ όλα τα μέρη.
Κάθε μοσχοβολιὰ και κάθε χρώμα,
κάθε πουλιού κελάηδημα ξυπνάει
πόθο στα φυλλοκάρδια μου κι ελπίδα
να σου ξαναφιλήσω τ᾿ άγιο χώμα,
να ξαναϊδώ και το δικό σου Μάη,
όμορφή μου, καλή, γλυκειά πατρίδα.
κάθε πουλιού κελάηδημα ξυπνάει
πόθο στα φυλλοκάρδια μου κι ελπίδα
να σου ξαναφιλήσω τ᾿ άγιο χώμα,
να ξαναϊδώ και το δικό σου Μάη,
όμορφή μου, καλή, γλυκειά πατρίδα.
Πολυδούρη - Όλα θα σβήσουν
Στο ποίημά της "Όλα θα σβήσουν", η Μαρία Πολυδούρηγράφει για τον έρωτα, σε φόντο ανοιξιάτικο. Ακολουθεί το σχετικό απόσπασμα.
"Άνοιξη! Ο ήλιος χρυσαφιού πλημμύρα. Μάγια, μύρα
παντού και σαγαπώ, σε καρτερώ.
Βραδύνεις κ' υποψιάζομαι, ζηλεύω, δεν σου πήρα
όλης σου της ψυχής το θησαυρό.
Τα λόγια σου! Ω, τα λόγια σου, μια υπόσχεση που καίει
μια υπόσχεση που αργεί πολύ ναρθή.
Τ' ακούω παντού, δεν παύουνε. Μέσα τους κάτι κλαίει,
μέσα τους τρέμει η αγάπη σου, προτού μοιραία χαθεί.
Τα λόγια σου με μέθυσαν τη μέθη του θανάτου
κι' ακόμα δεν εσίγασαν. Μιλούν
και με τρελλαίνουν, με μεθούν, με φέρνουν πιο σιμά σου,
ενώ πιο ακαταμάχητα στην ύπαρξη καλούν.
Αγαπημένε, αν τη ζωή τη δώσω πίσω, 'πε μου,
τι θα ωφελήση, αφού δε θα σε βρω;
Δε λογαριάζω τη ζωή, μα πως μπορεί καλέ μου,
να σβήση πια η αγάπη μου; Και να μη σ' αγαπώ,
ενώ θάναι Άνοιξη παντού που ακούστηκε η φωνή μας
να επικαλήται τον αιώνιο έρωτα και μεις
στεφάνι να του πλέκουμε με μόνο το φιλί μας,
μέσα στο γιορτασμό λατρείας θερμής.
Ω, δε μου δίνει ο θάνατος καμμιά καμμιάν ελπίδα
και μου τις έσβησε η ζωή σα μια ψυχρή πνοή.
Τώρα μου μένει στου έρωτα την άγρια καταιγίδα
να ιδώ να μετρηθούν για με θάνατος και ζωή".
Ελύτης - Τα ετεροθαλή
Ο Ελύτης αφιέρωσε στην άνοιξη όσες παρομοιώσεις χωράει ανθρώπου νους, στην πρώτη σειρά (Ψαλμός και Ψηφιδωτό για μιαν Άνοιξη στην Αθήνα) από "Τα Ετεροθαλή". Από το ποίημα, για σκοπούς οικονομίας, παραθέτουμε τις παρομοιώσεις. Μπορείτε να το βρείτε ολόκληρο, εδώ.
"Άνοιξη θρύψαλο μενεξεδί
Άνοιξη χνούδι περιστέρας
Άνοιξη σκόνη μυριόχρωμη
[...]
Άνοιξη πίκρισμα του σκίνου
Άνοιξη άζωτο της αμασχάλης
Άνοιξη σουσάμι αόρατο
[...]
Άνοιξη μυρμηγκιά της μέρας
Άνοιξη αίμα του βολβού
Άνοιξη οπλοπολυβόλο απύλωτο
[...]
Άνοιξη τσίτι τσιτωμένο
Άνοιξη σφήκα του χεριού
Άνοιξη 'μη' 'θα μας δούνε' 'τέρας'
[...]
Άνοιξη κρύσταλλο και νίκελ
Άνοιξη παραπάτημα των κήπων
Άνοιξη 'Μήνιν άειδε...'
[...]
Άνοιξη μισοζαλισμένο ερείπιο
Άνοιξη κεφαλή Διός και πέλαγος
Άνοιξη Mercury Air Sedan
[...]
Άνοιξη μούρο αδάγκωτο
Άνοιξη βιδωτό φιλί
Άνοιξη χάσμα της λιποθυμιάς
[...]
Άνοιξη 37 και 2
Άνοιξη Love Amour και Liebe
Άνοιξη no nein και non!
[...]
Άνοιξη δόντι λυσσαλέο
Άνοιξη φούξια του παροξυσμού
Άνοιξη αρτεσιανόν ηφαίστειο
[...]
Άνοιξη σάλτο της ακρίδας
Άνοιξη μήτρα σκοτεινή
Άνοιξη πράξη ακατονόμαστη
[…]
Άνοιξη άνοιξη σαλπάροντας
Άνοιξη άνοιξη σημαιοστόλιστη
Άνοιξη 'αντίο αντίο παιδιά!'".
Σαραντάρης - Ο άνεμος και η άνοιξη
Ο Γιώργος Σαραντάρης αφιέρωσε ένα ποίημα στον άνεμο και στην άνοιξη.
"Ὁ ἄνεμος ρέει μέσα στὴν καρδιά μας
Σὰν οὐρανὸς ποὺ ἔχασε τὸ δρόμο
Δέντρα προσπαθοῦν νὰ τοῦ δέσουν τὰ χέρια
Ἀλλὰ μάταια κοπιάζουν
Ὁ ἄνεμος ἀναπνέει μέσα στὴν καρδιά μας
Σὰν στρατὸς ποὺ ὁρμάει στὸν ἀγῶνα
Τὸν καλωσορίζει ἡ ἄνοιξη στὴν κοιλάδα
Τὸν χαιρετᾶνε τ᾿ ἀρώματα τῆς γῆς
Ἡ ἄνοιξη εἶναι μία παρθένα ποὺ δὲν τὴν ξέραμε
Καὶ ὅλους μᾶς φίλησε μὲ θάρρος προτοῦ τὸ ζητήσουμε
Τώρα ἀγκαλιάζει τὸν ἄνεμο καὶ κάνει σὰν τρελὴ
Κι ἀναγκάζει κι ἐμᾶς νὰ τὸν ἀγαπήσουμε".
Καρυωτάκης - Άνοιξη
Κι ο Κώστας Καρυωτάκης υπενθυμίζει ότι η ποίηση παντρεύει την αισιοδοξία με το πένθος.
"Έτσι τους βλέπω εγώ τους κήπους.
Στον κήπο απόψε μου μιλεί μια νέα μελαγχολία.
Βυθίζει κάποια μυγδαλιά το ανθοχαμόγελό της
στου βάλτου το θολό νερό. Και η θύμηση της νιότης
παλεύει τόσο θλιβερά την άρρωστη ακακία…
Εξύπνησε μια κρύα πνοή μες στη σπασμένη σέρα,
όπου τα ρόδα είναι νεκρά και κάσα η κάθε γάστρα.
Το κυπαρίσσι, ατελείωτο σα βάσανο, προς τ' άστρα
σηκώνει τη μαυρίλα του διψώντας τον αέρα.
Και πάνε, πένθιμη πομπή λες, της δεντροστοιχίας
οι πιπεριές και σέρνονται τα πράσινα μαλλιά τους.
Οι δύο λατάνιες ύψωσαν μες στην απελπισία τους
τα χέρια. Κι είναι ο κήπος μας κήπος μελαγχολίας".
pathfinder
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου