Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια

Tου Τακη Θεοδωροπουλου
Ούτε καν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν τόλμησε να προφέρει την απαγορευμένη λέξη «έθνος» στην παρέμβασή του επί τη επετείω της 28ης Οκτωβρίου. Ως απεδείχθη, βέβαια, τον απασχολούσε περισσότερο η αποπληρωμή των δανεικών από το Τεπελένι, ως εκ τούτου μίλησε για τον ελληνικό «λαό» που αντιστάθηκε στον κατακτητή και που συνεχίζει να αντιστέκεται και σήμερα σε όποιον τολμήσει να τον θίξει. «Λαός» ο λατρεμένος, πανταχού παρών στην Ιστορία μας, στα άγια των αγίων της σκέψης παντός πολιτευομένου, είτε ο λαός βρίσκεται στην εξουσία είτε ο λαός αντιστέκεται στην εξουσία, είτε πάσχει, υποφέρει, στενάζει και βαρυγκομάει. Παραγνωρίζοντας δε το γεγονός ότι μέχρι στιγμής τουλάχιστον το σημαντικότερο και ανθεκτικότερο μέσα στον χρόνο προϊόν του περιούσιου λαού είναι ο «λαϊκισμός» των ταγών του.Κι όμως η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου, του «Οχι» ή του «alors c’est la guerre» αξίζει ως επέτειος επειδή ακριβώς τότε, για τελευταία φορά, ή μήπως για μοναδική φορά, στη σύγχρονη Ιστορία του το ελληνικό έθνος συμπεριφέρθηκε ως έθνος. Ξέχασε τις πολιτικές και κοινωνικές διαφορές, έκλεισε στην παρένθεση του παρελθόντος τους διχασμούς, και πήρε τον δρόμο για το μέτωπο, τους ακρωτηριασμούς, τα κρυοπαγήματα, τον θάνατο. Για φαντασθείτε τι θα γινόταν αν τότε τσακώνονταν ποιος το είπε το «Οχι», αν το είπε ο λαός ή ο Μεταξάς, και ποια ήταν η σημασία του «Οχι», αν ήταν αντιφασιστική, αντιιμπεριαλιστική ή απλώς θέμα εθνικής αξιοπρέπειας. Σε πείσμα όσων μας δίδασκαν στο σχολείο η Ελλάδα ηττήθηκε, ακολούθησε η κατοχή και η πανωλεθρία του έθνους, ο εμφύλιος. Σημασία, όμως, έχει ότι με τον πόλεμο στα βουνά της Αλβανίας το έθνος έδωσε και κέρδισε μια μεγάλη υπαρξιακή μάχη: χωρίς τις φαντασιώσεις που το οδήγησαν στην καταστροφή του ’22, χωρίς τις ιδεοληψίες που το έκαναν να μοιάζει με φάντασμα, παραμερίζοντας τη μικροψυχία του ίδιου του κρατικού μηχανισμού του απέδειξε πως είναι ζωντανό. Κι αυτή την υπόσταση μας κληροδότησε.
Ταυτίζεται το έθνος με τον εθνικισμό; Για πολλούς σίγουρα ναι. Και δεν εννοώ μόνον τους ανεγκέφαλους της Χρυσής Αυγής που τον επικαλούνται για να κρύψουν τα άπλυτά τους. Αναφέρομαι και στον προοδευτικό λυρισμό, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από τη θριαμβεύουσα Αριστερά της μεταπολίτευσης, αλλά δεν περιορίζεται στα όριά της. Η δημοκρατία έστειλε την έννοια του έθνους στην παρανομία μαζί με τη χούντα που την καταχράστηκε και τη διέσυρε. Είναι δυνατόν να αποκατασταθεί; Οταν ο καθένας ζώνεται την ελληνική σημαία για να διεκδικήσει τα κεκτημένα του δικαιώματα, όταν η γλώσσα, το συνεκτικό υλικό του έθνους, έχει γίνει εργαλείο αποδόμησης της ίδιας της σημασίας της, η αποκατάσταση του πολυτραυματία μοιάζει σχεδόν απίθανη. Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια.
Φτάσαμε στο σημείο να μην μπορούμε να οργανώσουμε μια τελετή μνήμης που σέβεται τη μνήμη. Από τη χορηγία για την παρουσία των μηχανοκίνητων τμημάτων ώς τον πονηρούλη κύριο Τζιτζικώστα, από τα μέτρα ασφαλείας ώς τα «αντιστασιακά» πανό των καθηγητών που θέλησαν να φτιάξουν τη δική τους παρέλαση, το όλον θέαμα και ακρόαμα θύμιζε δείπνο κληρονόμων που έχουν κατασπαταλήσει την κληρονομιά του μακαρίτη, τον οποίον υποτίθεται μαζεύτηκαν για να τιμήσουν. Και τώρα αρπάζονται για να φάει ο ένας απ’ τον άλλον τα ρέστα. Αυτό δεν ήταν φόρος τιμής στη μνήμη όσων έδωσαν τη ζωή τους. Αυτό ήταν διασυρμός της εθνικής μνήμης από ανθρώπους που πιστεύουν ότι ο κόσμος αρχίζει και τελειώνει στα όρια του μικρόκοσμού τους. Κατά τα λοιπά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Ο στρατός παραμένει αξιόμαχος και ο λαός έτοιμος για όλα.
Καθημερινή