Του Αλέξανδρου Δρίβα
Ο απόηχος της ιστορικής Συνόδου του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, έχει πάρα πολλές ερμηνείες και σίγουρα, πολλά θέματα τα οποία αποδεικνύουν άλλωστε και την πολυπολική (και επομένως ασταθή) δομή της διεθνούς πολιτικής κατά την περίοδο που διανύουμε.
Αυτό που χρήζει περαιτέρω έρευνας, είναι να γίνει μια σύγκριση της περιόδου της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα και των αρχών της τρίτης. Το μεγάλο νέο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, είναι αυτό για όσους δεν παρακολουθούν διεξοδικά τους συσχετισμούς δυνάμεων εντός του ΝΑΤΟ αλλά και μεταξύ ΗΠΑ-Ε.Ε., το θεωρούσαν δεδομένο. Η Αμερική επιστρέφει ως μεγαλύτερη ευρωπαϊκή δύναμη και οι υπόλοιποι θα ακολουθήσουν.
Η Σύνοδος του Βουκουρεστίου του 2008
Θα χρειαστεί να πάμε 14 χρόνια πριν για να δούμε πώς ερμήνευσαν τα αμερικανικά ΜΜΕ τον απόηχο της Συνόδου του Βουκουρεστίου. Οι ΗΠΑ δέχτηκαν ένα ισχυρό πλήγμα μέσα στον ίδιο τους τον οίκο καθώς Γερμανία και Γαλλία διεμήνυσαν στις ΗΠΑ των Μπους και Ραϊς, ότι θα ήταν πλήγμα για την εικόνα της συμμαχίας να θέσουν βέτο για την ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας. Οι ανοδικές σχέσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία και τα ειδικά γαλλικά συμφέροντα σε σχέση με τον ιδιότυπο γκωλισμό που πλαισιώνει μέχρι τις μέρες μας τη γαλλική εξωτερική πολιτική, έκαμψαν τις πιέσεις της τότε αμερικανικής κυβέρνησης. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., αύξαναν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία και λόγω του ό,τι το ΝΑΤΟ φιλοξενεί στους κόλπους του τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε., το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο έγινε ο δεύτερος οργανισμός στην ίδια πόλη (Βρυξέλλες) που ελεγχόταν από την Ε.Ε. Ακόμη και αν ήταν αντίδραση προς την αμερικανική περιφρόνηση των συμμαχικών ανησυχιών για τους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ υπέστησαν μια ήττα στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου της οποίας η διαχείριση έγινε σχετικά ανεκτή μέσα από τη μελλοντική υπόσχεση ότι η Ουκρανία και η Γεωργία, μπορούν να εισέλθουν στο ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν διέγνωσε τη ρήξη εντός του ΝΑΤΟ και λίγους μήνες μετά, διεκδίκησε περισσότερα στη Γεωργία.
Οι σχέσεις Ε.Ε. – Ρωσίας και η Ουκρανία
Προς έκπληξη όλων, ο πιο σημαντικός πρόεδρος των ΗΠΑ ο οποίος εργάστηκε προς την κατεύθυνση της μείωσης της στρατηγικής συνεργασίας Γερμανίας-Ρωσίας, ήταν ο Ομπάμα. Η περίπτωση της Ουκρανίας το 2013-2014 απέδειξε ότι Αμερικανοί και Γερμανοί συμφωνούσαν για το ποια έπρεπε να είναι η σχέση Ουκρανίας-Δύσης αλλά όχι για τους ίδιους λόγους. Στη διεθνή πολιτική, οι στόχοι είναι που μετράνε. Η Γερμανία γνώριζε ότι η Ρωσία θα αντιδράσει δυναμικά στην Ουκρανία, όπως και το έκανε με την προσάρτηση της Κριμαίας. Αυτό θα έφερνε την Ουκρανία στο να είναι επισφαλής ενεργειακός μεταφορέας των ρωσικών υδρογονανθράκων στην Ευρώπη και έτσι τα ρωσογερμανικά δίκτυα αγωγών, θα καθιστούσαν τη Γερμανία όχι μόνο τον κύριο αγοραστή, αλλά και κόμβο για τη ρωσική ενέργεια. Η Ρωσία έπαιρνε την Κριμαία, η Γερμανία τον Nord Stream II και την καλή έξωθεν μαρτυρία ότι θέλει μια ελεύθερη Ουκρανία καθώς είχε από το 2007 σφυρηλατήσει τη συμφωνία Ε.Ε.-Ουκρανίας. Όλοι ήταν ευχαριστημένοι, εκτός από τις ΗΠΑ. Η στροφή της Ε.Ε. προς τη Ρωσία αποκαλύφθηκε μόλις στον εν εξελίξει πόλεμο της Ουκρανίας, λόγω της ανάδειξης των αριθμών που κατρακυλούν σε κάθε πτυχή της οικονομίας της Ε.Ε. Ο κατευνασμός της Ρωσίας, είχε πολλά δευτερογενή οφέλη και λάμβανε χώρα μέχρι και την 23η Φεβρουαρίου 2022. Η Ε.Ε. ακολουθούσε τη Γερμανία καθώς και αυτή με τη σειρά της στηριζόταν μονομερώς στη γερμανική παραγωγική και εξαγωγική δυναμική, που βάση της, είχε το ρωσικό (σχεδόν) μονοπώλιο παροχής ενέργειας. Η οπλοποίηση της ενέργειας από πλευράς της Ρωσίας, οδήγησε το Βερολίνο στο να ενδιαφέρεται περισσότερο για τη στάση της Ρωσίας στα πράγματα της Ε.Ε., παρά για τις ανησυχίες των ΗΠΑ. Με άλλα λόγια, ο παραλογισμός επικράτησε στις ευρωατλαντικές σχέσεις και αυτό αποδεικνύεται σχηματικά με το domino που κατέρρευσε στον πόλεμο της Ουκρανίας: Η Ε.Ε. στηριζόταν στη Γερμανία, η Γερμανία στη Ρωσία, όμως η ασφάλεια της Ε.Ε. και της Γερμανίας, στηρίζονταν στο ΝΑΤΟ και στις ΗΠΑ. Επομένως, στον πόλεμο χρειάζεσαι πρωτίστως, άμυνα.
Η Σύνοδος της Μαδρίτης ως Ρax Americana στην Ευρώπη
Σήμερα, μεγάλη μερίδα αναλυτών και ΜΜΕ της Γερμανίας κάνουν στην κ. Μέρκελ αυτό που συνήθιζε εκείνη να κάνει σε χώρες όπως: Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία και σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη και Γαλλία. Τις επιρρίπτουν μαζικά όλες τις ευθύνες για τη στρατηγική που επέλεξε για 16 χρόνια και η οποία παρά τις αυξήσεις μισθών και την αναβάθμιση της Γερμανίας εντός των ευρωπαϊκών και διεθνών υποθέσεων, οδήγησε τελικά σε αυτό που ήταν φυσιολογικό να γίνει. Να αναγκαστεί να αποδεχθεί ότι ο οδηγός του τρένου της Δύσης, είναι από το 1945 Αμερικανός. Οι μύθοι της χειραφέτησης της Ε.Ε. γκρεμίστηκαν όταν στο πρώτο ταξίδι του Μπαϊντεν στην Ευρώπη, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λεϊεν, ευχαρίστησε σχεδόν ηθικά τον Αμερικανό πρόεδρο για το ότι οι ΗΠΑ θα πουλήσουν LNG στην Ε.Ε. Η Γερμανία είχε μια στρατηγική που έμοιαζε αρκετά με την οικονομική στρατηγική της Ελλάδας κατά τις εποχές που δημιουργούνταν οι αιτίες για την υπαγωγή της Αθήνας στα περιβόητα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής. Πολύ χρήμα, χωρίς λεφτόδεντρο. Στα γερμανικά: Πολλά όνειρα, χωρίς μαξιλάρι. Η έλλειψη τερματικών σταθμών υγροποίησης στη Γερμανία, φέρνει το Ηνωμένο Βασίλειο ξανά στην πόρτα του Βερολίνου και η έλλειψη αμυντικών ικανοτήτων, μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανών στρατιωτών σε όλη την Ευρώπη. Κι όμως, μέχρι και την τελευταία της μέρα η κ. Μέρκελ, θεωρούσε ότι οι Αμερικανοί μπλοφάρουν και ότι τελικά κέρδισαν στο bras de ferre με την Ουάσινγκτον, με την αποδοχή του Μπαϊντεν να μην επιβάλλει κυρώσεις για τον Nord Stream II. Τελικά, δεν χρειάστηκε να το κάνει.
Το ΝΑΤΟ περνά σε μια φάση που οι Αμερικανοί θα υπαγορεύουν και οι Ευρωπαίοι θα ακολουθούν. Οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, ξεπερνούν τις αμυντικές εξαρτήσεις της Ευρώπης από τις ΗΠΑ. Σύντομα θα αρχίσει και η συζήτηση για τη δημιουργία μιας ζώνης ελευθέρου εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. Για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, η άμυνα θωρακίζει την οικονομική δραστηριότητα, όπως το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό εξασφαλίζει το ότι παραμένουν ανοικτές οι θαλάσσιες εμπορικοί οδοί μέσω των οποίων διεξάγεται το 92% του παγκόσμιου εμπορίου. Η Σύνοδος Κορυφής της Μαδρίτης, επικύρωσε ότι η Αμερική αναγκάζει την Τουρκία να άρει εκβιασμούς (ακόμη και κατά τη διάσημη ρήση του Θίοντορ Ρούσβελτ “λέγε καλά λόγια και κράτα ισχυρό ραβδί”) για βέτο στην είσοδο Φινλανδίας, Σουηδίας, ότι η Ουάσινγκτον υπαγορεύει το νέο δόγμα στις σχέσεις Ε.Ε-ΝΑΤΟ, ότι η Αμερική ενισχύει (σε βάρος της Γερμανίας) την Ανατολική Ευρώπη και συνδέει τη Βαλτική Θάλασσα με τον Αρκτικό Κύκλο, η Αμερική ορίζει εχθρούς και φίλους. Η Ουάσινγκτον είναι αυτή που θα καθορίζει τον βαθμό σχέσεων της Ε.Ε. με τη Ρωσία και την Κίνα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ισχυρός έχει μια ουσιώδη διαφορά με τον ανίσχυρο. Μπορεί να έχει βιώσιμη επιμονή σε ένα σχέδιο. Οι ΗΠΑ επανέρχονται στην Ευρώπη με όρους δεκαετιών 1950 και 1960 και αυτή η πραγματικότητα, όσο άβολη και δύσπεπτη και αν είναι σε Βερολίνο, Βρυξέλλες και Παρίσι, οφείλει να είναι η αφετηρία για τις ευρωπαϊκές πολιτικές εφεξής. Το πείραμα της χειραφέτησης απέτυχε και ένα άλλο ξεκινάει. Την κατάληξή του, θα την κρίνει η Ιστορία. Η Ευρώπη για τις ΗΠΑ, είναι πλέον η βάση για την θωράκιση του Ατλαντικού Ωκεανού, της Μεσογείου και του Αρκτικού Κύκλου. Ο έλεγχος αυτών, οδηγεί το ΝΑΤΟ στο να είναι κρηπίδωμα για την πορεία προς τον Ινδοειρηνικό και επομένως σύνδεση με άλλες πρωτοβουλίες όπως η QUAD και η AUKUS.
* O κ. Αλέξανδρος Δρίβας είναι Διεθνολόγος-Στρατηγικός Αναλυτής
capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου