Το “Αραβικό ΝΑΤΟ” φέρνει πόλεμο ή ειρήνη;

του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη*

Η μουσουλμανική παράδοση λέει ότι, μόλις ο Μωάμεθ έγινε δύο μηνών, η μητέρα του, σύμφωνα με τα έθιμα των Βεδουΐνων των πόλεων, τον παρέδωσε σε κάποια παραμάνα Χαλίμα για να τον αναθρέψει στην έρημο. Ο Προφήτης δεν ξέχασε ποτέ όσο ζούσε εκείνα τα αμέριμνα χρόνια που πέρασε στην υγιεινή ζωή σαν παιδί κι αναφερόταν πάντα με νοσταλγία στις περιποιήσεις της παραμάνας του.

Η Χαλίμα δεν είναι η μόνη γυναίκα που σφράγισε καταλυτικά με την παρουσία της την ζωή του ιδρυτή της μουσουλμανικής θρησκείας. Η γυναίκα του, Χαδίγα, μια πλούσια χήρα από την Μέκκα, ήταν αυτή που ώθησε τον Μωάμεθ να αφιερωθεί στην προφητική του αποστολή, εξασφαλίζοντάς του παράλληλα την οικονομική του ανεξαρτησία.

Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι ξεκίνησε μια μακρόχρονη παράδοση οι γυναίκες να έχουν μια ιδιαίτερη θέση στα παρασκήνια, πάντα, της ιστορίας του Ισλάμ.

Σήμερα, ο 37χρονος σεΐχης του Κατάρ Ταμίμ αλ-Θάνι είναι ο έβδομος πιο πλούσιος άνθρωπος στον κόσμο, με περιουσία πάνω από 7 δισεκατομ. δολλάρια.

Πίσω, όμως, από τον “αιρετικό” σεΐχη, που ξαφνικά στοχοποιήθηκε από τον Οίκο των Σαούντ επικεφαλής μιας ετερόκλητης μουσουλμανικής συμμαχίας, φαίνεται ότι κρύβεται ...μια σεΐχα, η φανταχτερή και παντοδύναμη στον ισλαμικό και διεθνή χώρο Μόζα μπιντ Νάσερ, που δεν είναι άλλη από την μητέρα του.

Δεύτερη γυναίκα του πρώην εμίρη του Κατάρ, Χαμάντ αλ-Θάνι, από τότε που ήταν η καλλονή πρώτη κυρία του μικροσκοπικού αυτού εμιράτου, η Μόζα φρόντιζε να εντυπωσιάζει με το κομψό και πανάκριβο γούστο της, την πάντα προσεγμένη εμφάνιση δίπλα στην διεθνή πολιτική και οικονομική ελίτ και το ταλέντο της στην οσμή του χρήματος. Οι κακές γλώσσες λένε ότι στην ηγεσία του εμιράτου -παρ' όλο που δεν ήταν ο πρώτος στην σειρά διαδοχής- αλλά και στην λίστα των πιο πλούσιων ανθρώπων του Forbes, ο “χαϊδεμένος” της μαμάς του Ταλίμ βρέθηκε χάρη στις δικές της διασυνδέσεις και φιλοδοξίες.

Σήμερα το Κατάρ, με τα τρίτα σε μέγεθος αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο, με τους πλουσιότερους γηγενείς κατοίκους στον πλανήτη και με ένα από τα ισχυρότερα διεθνή τηλεοπτικά κανάλια, το Al-Jazeera, στα χέρια του, κινδυνεύει να βρεθεί σε διπλωματική απομόνωση και εμπάργκο από τους Άραβες γείτονές του ή ακόμα να οδηγηθεί σε μία σύρραξη από την οποία... ούτε ο Αλλάχ δεν ξέρει τι μπορεί να προκύψει.

Ο λόγος γι' αυτό είναι ότι εμπλέκονται ισχυρά συμφέροντα, τοπικά και διεθνή, αλλά και τρία κράτη με ιστορικό τυχοδιωκτικών επεμβάσεων στην Μέση Ανατολή. Τα τρία αυτά κράτη χάνουν καταφανώς και ανησυχητικά την επιρροή τους στην περιοχή και γι' αυτό γίνονται πιο επικίνδυνα: οι ΗΠΑ χάνουν στο Ιράκ και στην Συρία, το Ισραήλ στον Λίβανο, και η Σαουδική Αραβία στην Υεμένη.

Ακόμα χειρότερο είναι το γεγονός ότι οι Σαουδάραβες αντιμετωπίζουν σοβαρή οικονομική κρίση χωρίς ορατό τέλος, ενώ το Κατάρ έχει γίνει η πλουσιότερη χώρα στον πλανήτη, κυρίως χάρη σε ένα τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου που το μοιράζεται με το Ιράν!

Σαούντ: από τον μαύρο βράχο στον μαύρο χρυσό

Σύμφωνα πάλι με μια άλλη μουσουλμανική παράδοση, δεκατεσσάρων ετών ο Προφήτης έλαβε μέρος σε κάποια πολεμική επιχείρηση της φυλής του ενάντια σε μια αντίπαλη φυλή της αραβικής χερσονήσου. Η παράδοση λέει ότι ο μικρός Μωάμεθ από αγαθότητα δεν θέλησε να πολεμήσει και να χύσει αίμα αδελφικό, γι' αυτό προτίμησε, ενόσω οι άλλοι πολεμούσαν, να μαζεύει μονάχα τα βέλη και να τα δίνει στους δικούς του.

Η φυλή στην οποία ανήκε ο Μωάμεθ ήταν αυτή που κατείχε στα χέρια της την κυριότητα του ιερού της Κάαμπα και, επομένως, την δύναμη και τα πλούτη που προέρχονταν από αυτή την εκμετάλλευση.

Οι σημίτες ειδωλολάτρες κάτοικοι της αρχαίας Αραβίας συνήθιζαν από τότε να μαζεύονται κάθε χρόνο στην Μέκκα και να λατρεύουν την μαύρη θαυματουργή πέτρα που υπάρχει εκεί και σήμερα. Έτσι, η λιθολατρεία αυτή κατάντησε να γίνει το λαοφιλέστερο ειδωλολατρικό πανηγύρι της Αραβίας.

Ο Μωάμεθ από νεαρή ηλικία έλαβε μέρος σε μια αγαθή Αδελφότητα από τίμιους κατοίκους της Μέκκας, που φρόντιζε να προστατεύει τους ξένους προσκυνητές από την αρπακτική αισχροκέρδεια ορισμένων αρχόντων.

Στα 605 μ.Χ., όταν αποφάσισαν οι αρχηγοί της φυλής του να ξαναχτίσουν την Κάαμπα (τον κύβο μέσα στον οποίο φυλάσσεται η ιερή πέτρα), η οποία ήταν ετοιμόρροπη ύστερα από μια πυρκαγιά, γεννήθηκαν μεταξύ τους μεγάλες αντιζηλίες και συγκρούσεις για το ποιος θα τοποθετούσε στον τοίχο της νέας οικοδομής την φοβερή και ιερή “μαύρη πέτρα”. Αξίζει να πούμε ότι η ξυλεία που χρησιμοποιήθηκε γι' αυτό τον σκοπό προερχόταν από κάποιο βυζαντινό πλοίο που είχε ναυαγήσει (πού να βρουν άλλωστε τα ξύλα στην έρημο) και για την κατασκευή δούλεψε ως αρχιτέκτων βυζαντινός μαραγκός, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στην Μέκκα.

Ενώ λοιπόν η Κάαμπα ήταν μισοτελειωμένη και οι συζητήσεις ήταν όλο και πιο εμπαθείς χωρίς να βρίσκεται λύση, σηκώθηκε ένας γέροντας που ήταν σεβαστός σε όλους και πρότεινε, για να τελειώνουν, να τοποθετήσει την πέτρα στον τοίχο της Κάαμπα ο άνθρωπος που θα έμπαινε πρώτος στον περίβολο του ιερού. Δεν είχε προλάβει να ολοκληρώσει τον λόγο του, όταν εμφανίστηκε ο Μωάμεθ στον οποίο, τελικά, όλοι μαζί ανέθεσαν τιμητικά την υπηρεσία της τοποθέτησης της “μαύρης πέτρας”, που υποτίθεται ότι έπεσε από τον παράδεισο μαζί με τον Αδάμ.

Αυτός, ευφυής και διαποτισμένος από μετριοφροσύνη και ενωτικό πνεύμα, άπλωσε χάμω τον μανδύα του, έβαλε πάνω τον ιερό βράχο και φώναξε τους αρχηγούς των τεσσάρων κλάδων της φυλής του να κρατήσουν από μια γωνιά του μανδύα. Όλοι μαζί μετά προχώρησαν προς το κτίριο όπου ο ίδιος ο Μωάμεθ έχτισε με τα χέρια του το ιερό αντικείμενο στον τοίχο μέσα.

Το επεισόδιο αυτό θεωρήθηκε στην συνέχεια από τους Μουσουλμάνους ως σαφής απόδειξη της θεϊκής εύνοιας που τον περιέβαλε και της προφητικής του αποστολής.

Ο Μωάμεθ, όταν κήρυξε τη νέα θρησκεία τού Ισλάμ, υιοθέτησε αυτό το ιερό σημείο της προϊσλαμικής αραβικής θρησκείας με τους πολλούς θεούς των διαφόρων φυλών και τα αναρίθμητα πνεύματα (τζίνια).

Σήμερα, η Μέκκα είναι ένα από τα πιο ιερά σημεία στην γη, καθώς κάθε χρόνο συρρέουν εκατομμύρια πιστοί Μουσουλμάνοι για προσκύνημα. Γύρω-γύρω από την Κάαμπα έχει ανεγερθεί ένα τεράστιο τζαμί για τις ανάγκες των πιστών που προσέρχονται, ιδιαίτερα στην περίοδο του Ραμαζανίου.

Ο Μωάμεθ, παρ' όλο που η Μέκκα στάθηκε άδικη μαζί του και χρειάστηκε να πάει στην Μεδίνα, αυτός την αντάμειψε με μεγάλο κύρος και δύναμη. Η Μέκκα είναι αναμφισβήτητα η πιο ιερή πόλη για το Ισλάμ και όποιος έχει τον έλεγχό της είναι επίσης πανίσχυρος. Ιδιαίτερα όταν, αυτός που έχει την “μαύρη πέτρα”, έχει και τον “μαύρο χρυσό”, όπως συμβαίνει από τον 20ο αιώνα, μετά την διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, είναι ο κυρίαρχος όχι μόνο της θρησκευτικής αλλά και της πολιτικής ζωής του Ισλάμ. Το “σπίτι” του Ισλάμ, η Σαουδαραβία, είναι σήμερα η κυριότερη μουσουλμανική χώρα του πλανήτη. Μαζί με τα Στενά του Γιβραλτάρ στο Μαρόκο, την Διώρυγα του Σουέζ στην Αίγυπτο και το Κέρας της Αφρικής, η Σαουδαραβία είναι μία από τις πιο σημαντικές γεωγραφικές ζώνες του πλανήτη που ελέγχονται από Μουσουλμάνους. Μια τέτοια περιοχή -με έκταση ίση με το ένα τέταρτο αυτής των ΗΠΑ- είναι ο φύλακας των περισσότερων ιερών περιοχών του Ισλάμ και ο κάτοχος του 30% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου.

Έτσι, η γεωγραφία, η ιστορία και η γεωλογία έβγαλαν τον 20ο αιώνα τους Σαουδάραβες φεουδάρχες από τον επαρχιωτισμό των φυλών της ερήμου και, με την στήριξη των δυτικών αυτοκρατοριών του πετρελαίου -αρχικά των Άγγλων και ύστερα των Αμερικανών-, τους έκαναν βασιλιάδες μιας παγκοσμίου εμβέλειας δύναμης.

Ο Οίκος των Σαούντ, που κυβερνά από το 1930, έχει ισχυρούς δεσμούς με την θρησκευτική σέκτα του Ουαχχαμπισμού, από τους πιο πουριτανούς και φανατικούς ισλαμιστές. Η τεράστια βασιλική οικογένεια, με 5.000 πρίγκηπες και ρίζες μέσα στην ζωή του λαού της, κυβερνάει αυταρχικά την χώρα, εφαρμόζοντας τους αυστηρούς κορανικούς νόμους των ουλάμα... υπό την προστασία των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτων περιέλαβε στις αγκάλες της τον βασιλικό οίκο των Σαούντ λίγο πριν από την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου με την μυστική συμφωνία, γνωστή ως “Quincy Agreement”, που υπέγραψε ο πρόεδρος Ρούζβελτ με τον Σαουδάραβα βασιλιά Αμπναλασίζ αλ-Σαούντ πάνω στο πλοίο USS Quincy, στην Διώρυγα του Σουέζ, στις 14 Φεβρουαρίου του 1945.

Ο σεΐχης Ταμίμ αλ-Θάνι με τον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδαραβίας στο Ριάντ, τον Φεβρουάριο του 2015. Δεν είναι η πρώτη φορά που ξεσπά η ένταση στις σχέσεις μεταξύ Κατάρ και των συμμάχων του Οίκου του Σαούντ, αλλά αυτή την φορά έχει κλιμακωθεί στο πιο επικίνδυνο επίπεδο και αρκεί μια σπίθα για να χαθεί ο έλεγχος στην περιοχή του Κόλπου και να βυθιστεί η Μέση Ανατολή στο Χάος. 

Ο Ψυχρός Πόλεμος στην Έρημο

Κάτι που χαρακτηρίζει την ιστορία του Ισλάμ είναι η γρήγορη εξάπλωσή του και το γεγονός ότι εξ αρχής δημιουργήθηκαν ισχυρές δυναστείες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο, συχνά ανταγωνιστικό μεταξύ τους.

Την ιστορία βλέπουμε να επαναλαμβάνεται και σήμερα με τα γεγονότα των χωρών του Κόλπου, όπου η μια δυναστεία κατηγορεί την άλλη. Κατ' αρχάς, η Σαουδική Αραβία, που κατηγόρησε το Κατάρ... για υποστήριξη της τρομοκρατίας, υπήρξε η ίδια, πέραν πάσης αμφιβολίας, το μεγαλύτερο κράτος-υποστηρικτής της τρομοκρατίας μέχρι πρόσφατα.

Μια πρώτη εξήγηση για το τι συμβαίνει στον Κόλπο προϋποθέτει την γνώση κάποιων βασικών παραμέτρων.

Ο “καβγάς” ίσως έχει περισσότερο τοπικές και προσωπικές διαστάσεις, μεταξύ των οποίων οι πολλές επιγαμίες και οι ανταγωνισμοί μεταξύ φυλών και οικογενειών της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ. Υπάρχουν φήμες ότι σημαντικές ομάδες φυλών στην έρημο Najd της Σαουδικής Αραβίας, ειδικότερα οι αλ-Ταμίμ, ανανέωσαν πρόσφατα τους δεσμούς τους με το Κατάρ του σημερινού εμίρη πρίγκηπα Ταμίμ αλ-Θάνι. Επρόκειτο για κίνηση που ανησύχησε σοβαρά τους Σαουδάραβες της βασιλικής οικογένειας, οι οποίοι φοβούνται εξαιρετικά την αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια και αναταραχή στο εσωτερικό της χώρας τους.

1. Το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία είναι γείτονες και οι ομοιότητες μεταξύ τους δεν σταματούν εδώ. Και οι δύο βασίζονται πολύ στις εξαγωγές ενέργειας προκειμένου να χρηματοδοτούν τις σπάταλες τοπικές οικονομίες τους. Και οι δύο ασκούν παρόμοιες εκφράσεις του Σαλαφιστικού Ισλάμ, ενώ και οι δύο παραμένουν οι παραδοσιακοί εχθροί των κοσμικών αραβικών κρατών, κυρίως της Συρίας, και οι δύο χώρες είναι, κατά καιρούς, χρηματοδότες τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως η Αλ-Κάϊντα και το ISIS, χορηγώντας πακτωλούς δολλαρίων και όπλων σ' αυτές. Στις ομοιότητές τους αυτές εντοπίζονται οι ρίζες της κρίσης που ξέσπασε ξαφνικά.

Με τους ειδικούς να προβλέπουν ότι οι τιμές του πετρελαίου ποτέ δεν θα συνέλθουν, αφού οι εκτός του OPEC χώρες συνεχίζουν να παράγουν περισσότερη ενέργεια και η Κίνα γίνεται πρωτοπόρος στην παραγωγή πράσινης ενέργειας, η Σαουδική Αραβία αισθάνεται την οικονομική απειλή και προσπαθεί να απομονώσει έναν τοπικό ανταγωνιστή στον τομέα της ενέργειας.

Οι Σαουδάραβες έχουν καταφέρει να πείσουν πολύ περισσότερες χώρες να συμμετέχουν στο μποϋκοτάζ και προχώρησαν στο κλείσιμο μέσων ενημέρωσης που ανήκουν στο Κατάρ, κυρίως το Al-Jazeera. Οι Σαουδάραβες έκλεισαν επίσης τα σύνορα με το Κατάρ καθώς και την πρόσβαση της γειτονικής τους χώρας στο νερό. Όλες οι πτήσεις των κρατικών αερογραμμών της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της στην Ένωση Αραβικών Εμιράτων (UAE) προς το Κατάρ έχουν επίσης σταματήσει.

2. Το Κατάρ, από καιρό, επιχειρεί να αλλάξει διακριτικά, και κατά καιρούς ανοικτά, τις διεθνείς συμμαχίες του προκειμένου να διαφοροποιηθεί από τους Σαουδάραβες και να δημιουργήσει μια μοναδική γωνιά ως ένα “ξεχωριστό αλλά ισότιμο” δεσποτικό κράτος του Κόλπου.

Το κυριότερο είναι ότι το Κατάρ έχει κάνει σαφές άνοιγμα στο Ιράν και ο ηγέτης του, σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ-Θάνι, μίλησε θερμά για το Ιράν και εκθείασε ακόμα και την Λιβανέζικη Αντίσταση της Χεζμπολλάχ, που είναι σύμμαχος του Ιράν αλλά θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Σαουδική Αραβία και τις ΗΠΑ.

3. Ο τρίτος παράγοντας, η Αίγυπτος, είναι ένα κοσμικό κράτος, το οποίο δέχθηκε πρόσφατα επίθεση από Σαλαφιστικές τρομοκρατικές ομάδες, όπως το ISIS, οι οποίες υποστηρίζονταν τόσο από την Σαουδική Αραβία όσο και από το Κατάρ.

Όμως, σε αντίθεση με τους Σαουδάραβες, το Κατάρ στηρίζει την παράνομη οργάνωση των Αδελφών Μουσουλμάνων, η οποία κυβέρνησε για μικρό διάστημα την Αίγυπτο μεταξύ 2012 και 2013, αφ' ότου οι Ηνωμένες Πολιτείες του Μπαράκ Ομπάμα εγκατέλειψαν τον παραδοσιακό τους σύμμαχο, τον πρώην Αιγύπτιο πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ.

Τώρα που ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους αποκαταστάθηκε, η Αίγυπτος είναι ιδιαίτερα θυμωμένη με το Κατάρ, που υποστήριζε και χρηματοδοτούσε την Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Οι περισσότεροι Αιγύπτιοι έχουν πολύ αρνητική άποψη και για τις δύο χώρες, Σαουδική Αραβία και Κατάρ, όπως οι περισσότεροι μετριοπαθείς Σουνίτες και, βέβαια, όλοι οι Σιΐτες και οι Χριστιανοί.

Η κυβέρνηση του Κατάρ και το φερέφωνό της, το Al-Jazeera, εγκατέστησαν και στήριξαν την κυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο. Οι Σαουδάραβες ανέτρεψαν εκείνη την κυβέρνηση, χρηματοδοτώντας ένα στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον της.

4. Ο τέταρτος παράγοντας, η κοσμική Μπααθική Συρία, δεν έχει σχέσεις ούτε με το Κατάρ ούτε με την Σαουδική Αραβία και αυτό είναι απίθανο ν' αλλάξει στο άμεσο μέλλον.

Όμως, με τους Σαουδάραβες και το Κατάρ τώρα στα μαχαίρια, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι τρομοκράτες θα πρέπει να επιλέξουν σε ποια χώρα θα παραμείνουν πιστοί και στην διαδικασία αυτή ίσως χάσουν έναν από τους δύο βασικούς χρηματοδότες τους.

Επιπλέον, με την Συρία να κερδίζει, όπως φαίνεται, τον πόλεμο κατά της χρηματοδοτούμενης από το Κατάρ και την Σαουδική Αραβία τρομοκρατίας, τα σχέδια του Κατάρ να κατασκευάσει έναν γιγαντιαίο πετρελαιαγωγό μέχρι την Τουρκία, μέσω Συρίας, μπορεί να μην ευοδωθούν ποτέ.

Η Ρωσσία και η Αμερική έχουν παραμείνει ουδέτερες απέναντι σε αυτή την διαμάχη, όπως και το Πακιστάν, σύμμαχος τόσο της Σαουδικής Αραβίας όσο και του Κατάρ, το οποίο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επενδύσεις και των δύο χωρών.

5. Ο πέμπτος παράγοντας που εμπλέκεται στον αραβικό “Ψυχρό Πόλεμο” είναι το “σχισματικό” Ιράν, η Περσία δηλαδή. Το σχίσμα του μουσουλμανικού κόσμου, που έγινε 30 χρόνια μετά τον θάνατο του Μωάμεθ, στην δεκαετία του 660 μ.Χ., άφησε δύο πλευρές Μουσουλμάνων, τους Σουνίτες και τους Σιΐτες, που μισούνται πολύ βαθιά μέχρι σήμερα. Ένα μίσος το οποίο, αντί να καταλαγιάζει, αυξάνεται και τώρα σε βαθμό που οι δύο πλευρές να μην κάθονται μαζί ούτε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η Σαουδαραβική δυναστεία κατηγορεί τους Ιρανούς ως “απίστους”, “τρομοκράτες” και “σεχταριστές” για να συσκοτίσει στην διεθνή κοινότητα τα δικά της εγκλήματα.

Οι Σουνίτες αποτελούν την μεγάλη πλειοψηφία του μουσουλμανικού κόσμου (της Ασίας, της Αφρικής και της Ευρώπης), αλλά οι Σιΐτες αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία στο Ιράν, σε ποσοστό πάνω από 90% τους τελευταίους αιώνες. Το γειτονικό Ιράκ είναι η δεύτερη πιο σιϊτική περιοχή στον κόσμο με πάνω από 60% σιΐτικό πληθυσμό.

Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο η Σαουδαραβική απολυταρχία φοβάται το Ιρανικό καθεστώς είναι το υπόδειγμα του δημοκρατικού μοντέλου διακυβέρνησης, που έχει καταφέρει να λειτουργεί μέσα σε ένα μουσουλμανικό, θεοκρατικό πλαίσιο.

Το Ιράν είναι η μόνη χώρα μέσα στο περιβάλλον των καταπιεστικών μοναρχιών του Κόλπου όπου διεξάγονται συνταγματικά κατοχυρωμένες δημοκρατικές εκλογές, που υπερασπίζει αποφασιστικά την εθνική της κυριαρχία απέναντι στον δυτικό ιμπεριαλισμό και παράγει υψηλό πολιτισμό. Το Ιράν μπορεί να χρησιμοποιεί την θρησκεία ως εργαλείο ηθικής ανωτερότητας και εθνικής συνοχής, αλλά όχι σαν μέσο καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Οι Ιρανές γυναίκες μπορεί να υποχρεώνονται να ζουν σε καθεστώς αυστηρής εμφάνισης, διαδραματίζουν όμως σπουδαίο ρόλο στην κοινωνία μέσα από σημαντικές θέσεις στον εκπαιδευτικό, επιστημονικό και πνευματικό τομέα. Οι ιρανικές κυβερνήσεις, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μουσουλμανικές χώρες, δίνουν μεγάλη σημασία στην μόρφωση, τις επιστήμες και την σύγχρονη τεχνολογία.

Αντιθέτως, οι Σαουδάραβες και οι βασιλιάδες του Κόλπου είναι βυθισμένοι στην χλιδή, την διαφθορά και τον παράνομο χρηματισμό.

Αυτή η μεγάλη διαφορά είναι που κάνει, κατ' αρχάς, μισητή την Τεχεράνη για τις Αραβικές δυναστείες, συν το γεγονός ότι το 20% του πληθυσμού της Σαουδικής Αραβίας είναι Σιΐτες, οι οποίοι, όταν πρόσφατα, την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης, τόλμησαν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, κατεστάλησαν από τον στρατό και τα τεθωρακισμένα.

6. Ο έκτος και κρυμμένος, σχεδόν αποσιωπημένος, παράγοντας των τελευταίων εξελίξεων είναι το Ισραήλ. Δεν φιγουράρει, πολύ περιέργως, ούτε στην λίστα των υποστηρικτών του ISIS, παρ' όλο που έχει επισήμως αποδεχτεί ότι δεν το θεωρεί απειλή. Αλλά, όπως πάντα, οι ίδιοι οι Ισραηλινοί είναι πολύ πιο ειλικρινείς για τον ρόλο τους σε όλα αυτά. Ίσως να μην λένε ακριβώς “εμείς το κάναμε”, όμως γράφουν άρθρα όπως “Πέντε λόγοι για τους οποίους το Ισραήλ πρέπει να ενδιαφέρεται για την κρίση του Κατάρ”, όπου απαριθμούνται όλοι οι λόγοι που κάνουν τους Ισραηλινούς να χαίρονται:

1)    Βλάπτει την Χαμάς

2)    Φέρνει το Ισραήλ πιο κοντά στην Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και τις χώρες του Κόλπου

3)    Δείχνει ότι η αμερικανική επιρροή επιστρέφει στην περιοχή

4)    Απονομιμοποιεί την Χεζμπολλάχ

5)    Ενισχύει γενικά το Ισραήλ και ειδικότερα την ισραηλινή κυβέρνηση 

[Πηγή: www.globalresearch.ca/the-crisis-in-Qatar/5594261]

Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συντελούν εδώ, αλλά η ουσία, ο πυρήνας του προβλήματος είναι αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε γοργά αυξανόμενη “βαρυτική έλξη του Ιράν” και η συνεπαγόμενη “απόκλιση τροχιάς” ολόκληρης της περιοχής όλο και πιο κοντά στο Ιράν. Οι Σουνίτες μονάρχες θεωρούν ότι, με την αυξανόμενη πολιτική προσέγγιση στο Ιράν και την συνεκμετάλλευση του τεράστιου κοιτάσματος φυσικού αερίου, το Κατάρ διαπράττει προδοσία.

Ο πράκτορας της CIA Michael D' Andrea, γνωστός ως “Μαύρος Πρίγκηπας” ή “Αγιατολλάχ Μάϊκ”... έχει ασπασθεί το Ισλάμ και υπήρξε διευθυντής στην μυστική φυλακή του Salt Pit του Αφγανιστάν όπου πειραματίστηκε πάνω σ' ένα πρόγραμμα βασανισμών των κρατουμένων Ταλιμπάν. Ο ψυχοπαθής αυτός θεωρείται εξαιρετικά βίαιος και η επαναφορά του στην υπηρεσία από τον Mike Pompeo, νέο διευθυντή της CIA, εξηγήθηκε ως ένδειξη προετοιμασίας για λήψη σκληρών μέτρων κατά της Τεχεράνης επειδή ο D' Andrea έχει προϊστορία σε επιχειρήσεις δολοφονίας στελεχών της σιϊτικής Χεζμπολλάχ. 

Τι επιφυλάσσει το μέλλον

Γενικά, η πολιτική της Μέσης Ανατολής σπάνια είναι τόσο απλή. Η αλήθεια είναι ότι οι εντάσεις μεταξύ των βασιλικών Οίκων Σαουδικής Αραβίας και Κατάρ κλιμακώνονται επί χρόνια τώρα. Εδώ υποβόσκουν κάποια ζητήματα.

Πρώτον, οι Καταριανοί φαίνεται πως το έχουν παρατραβήξει. Η κυβέρνηση του Κατάρ στην Ντόχα ανέχεται τους ντόπιους κεφαλαιούχους, που δίνουν πακτωλούς χρημάτων σε σαλαφιστικές οργανώσεις τζιχαντιστών όπως η Αλ-Κάϊντα και, σε μικρότερο βαθμό, το Ισλαμικό Κράτος (ISIS). Το Κατάρ επιτρέπει, επίσης, σε χρηματοδότες οργανώσεων, που συμπλέουν με το Ιράν, να χρησιμοποιούν τα πεντάστερα ξενοδοχεία της Ντόχα για συναντήσεις με αξιωματούχους της Χαμάς. Οι δραστηριότητες αυτές ανησυχούν την Σαουδική Αραβία και το μπλοκ των Σουνιτών Αράβων συμμάχων της.

Το Κατάρ στηρίζει επίσης την κυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Τουρκία. Υποστηρίζει την Χαμάς στην Παλαιστίνη, που συνδέεται επίσης με την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Το Κατάρ χρηματοδοτεί διάφορες συνδεόμενες με την Αλ-Κάϊντα οργανώσεις στην Λιβύη, την Συρία και το Αφγανιστάν. Η μοναδική επίσημη αντιπροσωπεία που διατηρούν οι Ταλιμπάν είναι στην Ντόχα. Μέχρι πρόσφατα οι Σαουδάραβες χρηματοδοτούσαν το ISIS. Τώρα βρίσκονται πίσω από την χρηματοδότηση διαφόρων άλλων τζιχαντιστικών ομάδων στην Συρία, υπό τον έλεγχο της CIA. Η Ένωση Αραβικών Εμιράτων στηρίζει τον Λίβυο στρατηγό Χιφτάρ, ο οποίος πολεμά τις υποστηριζόμενες από το Κατάρ και σχετιζόμενες με την Αλ-Κάϊντα οργανώσεις. Οι Σαουδάραβες τα πάνε καλά με το Ισραήλ και δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την υπόθεση της Παλαιστίνης, την οποία όμως υποστηρίζει το Κατάρ.

Υπάρχουν, ακόμα, αποκλίνοντα συμφέροντα ως προς τους υδρογονάνθρακες. Το Κατάρ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας του κόσμου σε φυσικό αέριο -σοβαρός ανταγωνισμός για τις εξαγωγές πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Πρόσφατα σύσφιξε τις σχέσεις της με άλλους παραγωγούς και πελάτες στην περιοχή του Κόλπου και πέραν αυτής.

Δεύτερον, υπάρχουν οι εξελίξεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Σαουδικής Αραβία όπου η υποστήριξη στις διεθνείς ομάδες τζιχαντιστών έχει, πλέον, μειωθεί. Το σαουδαραβικό κατεστημένο δεν θέλει να χάσει την αμερικανική στήριξη και προσπαθεί να αποδείξει στον πρόεδρο Τραμπ ότι θέλει να τον βοηθήσει. Σήμερα, η σαουδαραβική εξωτερική πολιτική καθορίζεται όλο και περισσότερο από μετριοπαθείς, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Adel al-Jubeir, ο διάδοχος του θρόνου πρίγκηπας Mohammed bin Nayef και ο δεύτερος στην σειρά διαδοχής πρίγκηπας Mohammad bin-Salman. Καθένας από τους ηγέτες αυτούς αναγνωρίζει ότι, για να αποτραπεί η οικονομική κατάρρευση της Σαουδικής Αραβίας, για την οποία η χρυσή πετρελαϊκή εποχή έχει τελειώσει, χρειάζονται πολιτικές μεταρρυθμίσεις και σοβαρές προσπάθειες κατά της τρομοκρατίας.

Ο Τραμπ κινδυνεύει να πέσει εξ ολοκλήρου σε μια Σαουδαραβο-Ισραηλινή παγίδα, παρασυρμένος από τα γεράκια του Πενταγώνου, που ονειρεύονται ένα “αραβικό ΝΑΤΟ” για να πολεμήσει το Ιράν. Αυτή η “συμμαχία” μπορεί να προκαλέσει σύντομα τον πρώτο της πόλεμο, αλλά ίσως να είναι εναντίον κάποιου από τα μέλη της.

Το αμερικανικό στρατιωτικό κατεστημένο έχει τεράστια συμφέροντα στο Κατάρ και σε άλλες χώρες του Κόλπου. Η Al-Udeid στο Κατάρ είναι η μεγαλύτερη αμερικανική αεροπορική βάση στην Μέση Ανατολή. Είναι επίσης το προκεχωρημένο στρατηγείο της αμερικανικής Κεντρικής Διοίκησης (CENTCOM) με περίπου 10.000 Αμερικανούς στρατιώτες και ειδικές μονάδες του πολέμου κατά του ISIS. Ο πέμπτος αμερικανικός στόλος φιλοξενείται στο κοντινό Μπαχρέϊν, το οποίο πλέον έχει κηρύξει “ψυχρό πόλεμο” με το Κατάρ. Οποιαδήποτε διαφορά ή δυσκολία μεταξύ των χωρών του Κόλπου δυσχεραίνει εξ αντικειμένου τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς τι μπορεί να ακολουθήσει, δεδομένου ότι εμπλέκονται πολλές δυνάμεις “ταραξίες” της Μέσης Ανατολής, αλλά και γιατί η εμπειρία των τελευταίων ετών λέει ότι πολλές “παράλογες” αποφάσεις μπορεί να ληφθούν και να γίνουν η σπίθα για γενικευμένο πόλεμο.

Οι Καταριανοί έχουν σαφώς δείξει μέχρι στιγμής ότι δεν είναι διατεθειμένοι να παραδοθούν και θα αντισταθούν. Η σαουδο-κίνητη συμμαχία δεν δίστασε να προχωρήσει στο προκλητικό εμπάργκο μιας αδελφής μουσουλμανικής χώρας μέσα στον ιερό μήνα του Ραμαζανίου. Το Κατάρ μπορεί να είναι μικρό... αλλά έχει μεγάλες “τσέπες”, το οποίον σημαίνει ότι μάλλον θα εξασφαλίσει στο πλευρό τους τις περίφημες “δυνάμεις της αγοράς”... Αυτό το πλεονέκτημα μπορεί να εξουδετερωθεί μόνον αν στην άλλη πλευρά συνασπισθούν οι δυνάμεις του Χάους.

*Δημοσιεύθηκε στο Hellenic Nexus τ.121, Αύγουστος 2017

 pylitonfilon