 |
| του Νικ Τζιαμπρούνο |
Το Στενό του Ορμούζ είναι μια στενή λωρίδα νερού που συνδέει τον Περσικό Κόλπο με τον υπόλοιπο κόσμο.
Είναι ο μοναδικός πιο σημαντικός ενεργειακός διάδρομος στον κόσμο και δεν υπάρχει εναλλακτική διαδρομή.
Πέντε από τις 10 κορυφαίες χώρες παραγωγής πετρελαίου στον κόσμο - η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κουβέιτ - συνορεύουν με τον Περσικό Κόλπο, όπως και το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο. Το Στενό του Ορμούζ είναι η μόνη θαλάσσια διαδρομή τους προς τον ανοιχτό ωκεανό… και τις παγκόσμιες αγορές.
Στο στενότερο σημείο του, ο διαθέσιμος χώρος για τις λωρίδες ναυτιλίας είναι μόλις 3,2 χιλιόμετρα πλάτος.
Σύμφωνα με τη Διοίκηση Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ, πάνω από το 40% των παγκόσμιων εξαγωγών πετρελαίου (περίπου 21 εκατομμύρια βαρέλια) διέρχονται καθημερινά από τα Στενά.
Αυτό είναι πάνω από 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια πετρελαίου κάθε μέρα.
Και αυτό δεν λαμβάνει υπόψη την τεράστια ποσότητα LNG - περίπου το 33% των ημερήσιων εξαγωγών LNG στον κόσμο - και άλλων αγαθών που διέρχονται από τα Στενά.
Είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί η σημασία του Στενού του Ορμούζ για την παγκόσμια οικονομία.
Εάν κάποιος επρόκειτο να διαταράξει τα Στενά, θα προκαλούσε άμεσο παγκόσμιο οικονομικό χάος καθώς οι τιμές της ενέργειας εκτοξεύονται στα ύψη.
Χάρη στην επιβλητική γεωγραφία και την τεχνογνωσία του στον αντισυμβατικό και ασύμμετρο πόλεμο, το Ιράν μπορεί να κλείσει τα Στενά και δεν μπορεί να κάνει πολλά γι' αυτό.
Είναι το γεωπολιτικό ατού του Ιράν.
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι θα χρειαστούν εβδομάδες για να το ανοίξει ξανά ο αμερικανικός στρατός, αλλά κανείς δεν ξέρει πραγματικά αν θα ήταν τελικά επιτυχής. Το πολεμικό παιχνίδι Millennium Challenge 2002 υποδηλώνει ότι δεν θα ήταν.
Οι στρατιωτικοί στρατηγοί γνώριζαν αυτή την κατάσταση εδώ και δεκαετίες. Κανείς όμως δεν έχει βρει έναν ρεαλιστικό τρόπο να εξουδετερώσει την ισχύ του Ιράν στα Στενά.
Το Ιράν ήταν ξεκάθαρο ότι θα κλείσει τα Στενά σε περίπτωση που το Ισραήλ ή οι ΗΠΑ το επιτεθούν.
Με άλλα λόγια, το Ιράν κρατάει ένα μαχαίρι στο λαιμό της παγκόσμιας οικονομίας.
Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να ανατρέψουν την ιρανική κυβέρνηση από την Επανάσταση του 1979 - για περισσότερα από 40 χρόνια. Ο έλεγχος του Ιράν στα στενά του Ορμούζ πάντα χρησίμευε ως μεγάλος αποτρεπτικός παράγοντας για τις φιλοδοξίες των ΗΠΑ για αλλαγή καθεστώτος και τα σχέδια εισβολής.
Τώρα, το Ιράν και οι ΗΠΑ κατευθύνονται προς μια αντιπαράθεση που σχεδόν σίγουρα θα διαταράξει τα Στενά.
Το ενδεχόμενο ξέσπασμα ενός τεράστιου περιφερειακού πολέμου στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να αναγκάσει τις ΗΠΑ να δράσουν εναντίον του Ιράν αυτή τη φορά.
Εάν ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν - ένα ολοένα και πιο πιθανό αποτέλεσμα - δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το Ιράν θα κλείσει τα στενά του Ορμούζ.
Το να ονομαστεί αυτό μια σοβαρή διακοπή του εφοδιασμού πετρελαίου θα ήταν μεγάλη υποτίμηση.
Κατά το πρώτο πετρελαϊκό σοκ το 1973, περίπου 5 εκατομμύρια βαρέλια αφαιρέθηκαν από την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Η ημερήσια παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ήταν περίπου 56 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εκείνη την εποχή, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 9% της προσφοράς εξαφανίστηκε.
Οι τιμές του πετρελαίου σχεδόν τετραπλασιάστηκαν .
Κατά τη διάρκεια του δεύτερου πετρελαϊκού σοκ το 1979, περίπου 4 εκατομμύρια βαρέλια αφαιρέθηκαν από την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Η ημερήσια παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ήταν περίπου 67 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εκείνη την εποχή, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 6% της προσφοράς εξαφανίστηκε.
Οι τιμές του πετρελαίου σχεδόν τριπλασιάστηκαν .
Κατά τη διάρκεια του τρίτου πετρελαϊκού σοκ το 1990, περίπου 4,3 εκατομμύρια βαρέλια αφαιρέθηκαν από την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Η ημερήσια παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου ήταν περίπου 66 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα εκείνη την εποχή, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 7% της προσφοράς εξαφανίστηκε.
Οι τιμές του πετρελαίου υπερδιπλασιάστηκαν .
Εάν το Ιράν έκλεινε τα στενά του Ορμούζ, θα αφαιρούσε 21 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου από την παγκόσμια αγορά. Σήμερα, η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου είναι περίπου 94 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το 22% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου θα μπορούσε να εξαφανιστεί.
Όπως μπορούμε να δούμε στο παρακάτω διάγραμμα, θα ήταν το μεγαλύτερο σοκ προσφοράς πετρελαίου που έχει δει ποτέ ο κόσμος… μακράν.
Εάν ο πόλεμος με το Ιράν συνεχιστεί και η Τεχεράνη κλείσει τα στενά του Ορμούζ, νομίζω ότι η επίδραση στην τιμή του πετρελαίου θα είναι τουλάχιστον τόσο σοβαρή όσο ήταν κατά τη διάρκεια του πετρελαϊκού σοκ του 1973, όπου οι τιμές του πετρελαίου ανέβηκαν 4 φορές.
Μια παρόμοια κίνηση σήμερα θα μπορούσε να δει τις τιμές του πετρελαίου πάνω από τα 300 δολάρια το βαρέλι.
Ωστόσο, θεωρώ ότι μια συντηρητική εκτίμηση, διότι το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα προκαλούσε πολύ μεγαλύτερο σοκ εφοδιασμού από το εμπάργκο πετρελαίου του ΟΠΕΚ το 1973.
Νομίζω ότι η αγορά δεν εκτιμά πόσο κοντά είμαστε σε έναν πόλεμο με το Ιράν και τις επιπτώσεις του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου