Κλείνει η τρύπα του όζοντος στην Ανταρκτική – Ο ρόλος των ηφαιστείων

Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι διαθέτουν τα πρώτα χειροπιαστά στοιχεία που δείχνουν ότι η τρύπα του όζοντος πάνω στην Ανταρκτική έχει αρχίσει να αποκαθίσταται.

Σύμφωνα με τις μετρήσεις, το Σεπτέμβριο του 2015, η τρύπα ήταν κατά τέσσερα εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα μικρότερηαπό αυτό που ήταν το 2000, καλύπτοντας επιφάνεια αντίστοιχη με την έκταση της Ινδίας.

Η μερική αποκατάσταση αποδίδεται στην κατάργηση της χρήσης καταστροφικών χημικών ουσιών.

Το 1980, η ανακάλυψη μιας τεράστιας τρύπας στο στρώμα του όζοντος στη στρατόσφαιρα, δέκα χιλιόμετρα πάνω από την Ανταρκτική, είχε προκαλέσει παγκόσμιο σοκ. Κι αυτό διότι το στρώμα του όζοντος προστατεύει τον πλανήτη από την βλαβερή για το περιβάλλον και την υγεία (μελάνωμα, καταρράκτης) υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία.

Το 1986, η αμερικανίδα επιστήμονας Susan Solomon απέδειξε ότι το όζον καταστρέφουν χημικές ουσίες γνωστές ως χλωροφθοράνθρακες (CFC), οι οποίες χρησιμοποιούνταν ευρέως σε σπρέι και ψυκτικά υγρά για ψυγεία και κλιματιστικά.

Η αιτία της λέπτυνσης του στρώματος του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική είναι το δριμύ ψύχος και οι μεγάλες ποσότητες φωτεινής ακτινοβολίας, παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία των επονομαζόμενων Πολικών Στρατοσφαιρικών Νεφών. Εκεί ευνοούνται οι χημικές συνθήκες που καταστρέφουν το όζον.


Η κυρίαρχη επιστημονική άποψη είναι ότι η παρατηρούμενη ανάκαμψη του όζοντος αποτελεί καρπό της Συνθήκης του Μόντρεαλ το 1987, με την οποία όλες οι χώρες-μέλη του ΟΗΕ δεσμεύτηκαν να τερματίσουν σταδιακά τη χρήση αυτών των αερίων.

Όμως υπάρχουν και ορισμένοι ειδικοί που δεν αποδέχονται αυτή την εξήγηση και δηλώνουν ότι δεν είναι σαφείς οι αιτίες της συρρίκνωσης. Οι αισιόδοξες προβλέψεις αναφέρουν ότι η συρρίκνωση θα συνεχιστεί και στα μέσα του αιώνα είναι πιθανό η τρύπα να έχει κλείσει.

Χρησιμοποιώντας δεδομένα από μετεωρολογικά μπαλόνια, δορυφόρους και μαθηματικά μοντέλα κατά την περίοδο 2000-2015, η Susan Solomon και η ομάδα της έδειξαν ότι το στρώμα μεγενθύνεται ξανά.

Ηφαιστειακή δραστηριότητα

Αυτό που προβλημάτισε τους επιστήμονες, είναι τον Οκτώβριο του 2015 καταγράφηκε«τρύπα-ρεκόρ» στο στρώμα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, παρά την μακροπρόθεσμη αποκατάσταση.

Υποστηρίζουν ότι αυτό οφείλεται στην έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα εκείνη την περίοδο -και συγκεκριμένα στην έκρηξη του ηφαιστείου Καλμπούκο στη Χιλή- διότι το ηφαιστειακό θείο που εκλύεται στην ατμόσφαιρα συμβάλλει στην ανάπτυξη των Πολικών Στρατοσφαιρικών Νεφών που «τρώνε» το όζον.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science.

.econews