Σπήλιος Λ. Καταφυγιώτης, Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας – MSc Αγρομετεωρολογίας
Η ρευστότητα αποτελούσε
ανέκαθεν «πονοκέφαλο» για τον έλληνα αγρότη. Χρέη, δάνεια και άλλες
πρακτικές «μπάλωναν» κατά καιρούς τις άμεσες ανάγκες για τη βιωσιμότητα
μιας γεωργικής/κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης.
Όμως, το τελευταίο διάστημα, οι έλληνες αγρότες αντιμετωπίζουν σοβαρά και ανυπέρβλητα προβλήματα ρευστότητας.
Μεγάλο ποσοστό των ενισχύσεων που όφειλαν να είχαν πιστωθεί εδώ και
καιρό στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων, ακόμη αναζητούνται.
Από την άλλη μεριά η ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και
Τροφίμων προανήγγειλε την «Κάρτα του Αγρότη» ως
αντισταθμιστικό μέτρο στην έλλειψη ρευστότητας. Ένα μέτρο που σίγουρα
δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των αγροτών και ίσως να προκαλέσει
νέους επιπλέον πονοκεφάλους στα μέλη των αγροτικών νοικοκυριών.
Μέσα από συζητήσεις με τον αγροτικό κόσμο, είναι ξεκάθαρο ότι η λύση στο πρόβλημα της ρευστότητας είναι μία.
Η έγκαιρη, χωρίς καμία καθυστέρηση, καταβολή του συνόλου των ενισχύσεων
και κάθε άλλης αποζημίωσης στους δικαιούχους παραγωγούς.
7 δις € για την αγροτική ανάπτυξη
Περίπου 20 δις ευρώ θα διατεθούν στον πρωτογενή τομέα έως το 2020. Πρόκειται για τα χρήματα που θα δοθούν μέσω των Άμεσων Ενισχύσεων (Βασική Ενίσχυση, Πρασίνισμα, Συνδεδεμένες ) και του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 (ΠΑΑ) με προϋπολογισμό ύψους 7 δις ευρώ (δημόσια και ιδιωτική δαπάνη), αποτελεί κύρια πηγή χρηματοδότησης
τόσο για τους αγρότες όσο και για το σύνολο των ανθρώπων που
απασχολούνται στον αγροδιατροφικό τομέα. Στόχος του ο σταδιακός
μετασχηματισμός του παραγωγικού και αναπτυξιακού μοντέλου της γεωργίας
και των αγροτικών περιοχών και η άμβλυνση των επιπτώσεων της οικονομικής
κρίσης.
Στο άρθρο αυτό θα παρουσιάσουμε κάποια από τα μέτρα του νέου ΠΑΑ 2014-2020 που αφορούν ιδιωτικές επενδύσεις και κάποια από αυτά αναμένονται να ξεκινήσουν μέσα στο 2016.
Οι προτεραιότητες του ΠΑΑ
Ειδικότερα μέσω του ΠΑΑ 2014-2020, θα δοθεί προτεραιότητα:
- Στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και την καθετοποίηση της παραγωγής τους.
- Την καλύτερη οργάνωση των παραγωγών μέσω συλλογικών σχημάτων με σκοπό την καλύτερη διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, την ευκολότερη πρόσβαση σε νέες αγορές και την ισχυροποίηση της διαπραγματευτικής ισχύς έναντι των μεσαζόντων και προμηθευτών.
- Στη δημιουργία δομών συμβουλευτικής υποστήριξης των αγροτών και τη μεταφορά γνώσης και ενημέρωσης από εξειδικευμένους γεωτεχνικούς.
- Στην ενίσχυση της ποιότητας των ελληνικών γεωργικών προϊόντων μέσω της πιστοποίησης, μεταποίησης και τυποποίησής τους.
- Την προβολή και προώθηση των τελικών προϊόντων σε ξένες αγορές μέσα από οργανωμένα σχήματα δικτύωσης.
- Στην ηλικιακή ανανέωση του παραγωγικού δυναμικού του πρωτογενή τομέα μέσω της παροχής κινήτρων για την εγκατάσταση νέων αγροτών.
- Στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω δράσεων όπως τη διατήρηση των αυτόχθονων φυτικών και ζωικών γενετικών πόρων, τη προώθηση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας και άλλων. Επίσης στην προστασία των φυσικών πόρων και στην αντιμετώπιση/προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Τουλάχιστον το 30% του προϋπολογισμού του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης θα δοθεί σε δράσεις για το περιβάλλον και το κλίμα.
- Στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής των αγροτικών περιοχών μέσω του νέου προγράμματος LEADER και την ενίσχυση ειδικών κατηγοριών του πληθυσμού, όπως π.χ. ανέργους καθώς και τη στήριξη συμπληρωματικών δραστηριοτήτων όπως π.χ. αγροτουρισμός, οικοτεχνία με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της υπαίθρου.
Ιδιωτικές επενδύσεις στον γεωργικό τομέα – Μέτρα, Δικαιούχοι και ποσά χρηματοδότησης
Α. Σχέδια βελτίωσης
Περιλαμβάνουν επενδύσεις που αφορούν την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Βασικό επενδυτικό εργαλείο τόσο για ομάδες παραγωγών όσο και για νέους αγρότες με ποσοστά ενίσχυσης έως 75%.
Ενισχύονται επενδύσεις που συμβάλλουν:
- στην ανταγωνιστικότητα των εκμεταλλεύσεων. Προτεραιότητα δίνεται στον τομέα των οπωροκηπευτικών, της αιγοπροβατοτροφίας, την παραγωγή ζωοτροφών και καλλιέργειες προσαρμοσμένες στην κλιματική αλλαγή. Ύψος επένδυσης έως 500.000€
- στην εξοικονόμηση ύδατος και στην αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων συμπεριλαμβανομένης και της αποθήκευσης του νερού σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης. Ύψος επένδυσης έως 150.000€
- στην ορθή διαχείριση των κτηνοτροφικών αποβλήτων και στη στροφή προς μία γεωργία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα η οποία στηρίζεται στην αύξηση της χρήσης των ΑΠΕ. Ύψος επένδυσης έως 200.000€
Κοινοτική συμμετοχή: 356,8 εκ. €
Β. Μεταποίηση αγροτικών προϊόντων
Για πρώτη φορά εκτός από τη μεταποίηση
γεωργικών προϊόντων διευρύνεται η δυνατότητα χρηματοδότησης επενδύσεων
και σε τελικά προϊόντα που δεν είναι γεωργικά.
Ειδικότερα:
Ι. Μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη με γεωργικό τελικό προϊόν
Αφορά πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες καθώς και μεγαλύτερες επιχειρήσεις και έως 10.000.000 ΕΥΡΩ
Οι τομείς είναι οι εξής:
- Κρέας – πουλερικά – κουνέλια
- Γάλα
- Αυγά
- Διάφορα Ζώα (όπως Μέλι – Σηροτροφία – σαλιγκάρια)
- Ζωοτροφές
- Δημητριακά (όπως παραγωγή αλεύρων, ξήρανση δημητριακών)
- Ελαιούχα Προϊόντα (εξαιρούνται οι ιδρύσεις ελαιοτριβείων)
- Οίνος
- Οπωροκηπευτικά
- Άνθη
- Φαρμακευτικά και Αρωματικά Φυτά
- Σπόροι & Πολλαπλασιαστικό Υλικό
- Ξύδι
ΙΙ. Μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη με τελικό μη γεωργικό προϊόν
Αφορά πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και έως 5.000.000 ΕΥΡΩ
Οι τομείς είναι οι εξής:
- Επεξεργασία καπνού για παραγωγή πούρων ή σιγαρίλος
- Ζυθοποιία
- Επεξεργασία προϊόντων κυψέλης (γύρη, πρόπολη, βασιλικός πολτός)
- Μονάδες παραγωγής αιθέριων ελαίων
- Μονάδες πυρηνελαιουργείων
- Μονάδες παραγωγής αποσταγμάτων από οπωροκηπευτικά ή προϊόντων αμπελοοϊνικής προέλευσης
- Μονάδες παραγωγής γεωργικών προϊόντων για την παραγωγή προϊόντων κοσμετολογίας και διατροφής
- Μονάδες παραγωγής εμπορίας και συσκευασίας προϊόντων θρέψης φυτών
- Μονάδες παραγωγής πυτιάς και συμπυκνωμάτων αυτής.
- Αξιοποίηση παραπροϊόντων
- Βαμβάκι και λοιπές κλωστικές ίνες
ΙΙΙ. Μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων από επαγγελματίες αγρότες
Αφορά αποκλειστικά επαγγελματίες αγρότες και για επενδύσεις έως 300.000 ΕΥΡΩ
Οι τομείς είναι οι εξής :
- Κρέας – πουλερικά – κουνέλια (παραγωγή κρεατοσκευασμάτων, αλλαντικών και προϊόντων με βάση το κρέας, )
- Γάλα (όπως επεξεργασία γάλακτος, παραγωγή προϊόντων γάλακτος, τυρί, γιαούρτη)
- Οίνος – Αμπελουργία (παραγωγή αποσταγμάτων, ποτών)
- Οπωροκηπευτικά (παραγωγή αποσταγμάτων, ποτών)
- Ζυθοποιία
- Μονάδες παραγωγής γεωργικών προϊόντων για την παραγωγή προϊόντων διατροφής
- Φαρμακευτικά και Αρωματικά Φυτά
- Ξύδι (π.χ. παραγωγή ξυδιού από οίνο, από φρούτα και άλλες γεωργικές πρώτες ύλες)
- Επεξεργασία προϊόντων κυψέλης (γύρη, πρόπολη, βασιλικός πολτός)
Κοινοτική συμμετοχή: 250 εκ. €
Γ. Οργάνωση παραγωγών
Ενθαρρύνεται η σύσταση Ομάδων Παραγωγών με 100% κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους.
Παρέχονται κίνητρα για συλλογικές επενδύσεις με αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης κατά 20 μονάδες, σε σχέση με μεμονωμένους παραγωγούς.
Δικαιούχοι: Νέες ομάδες και οργανώσεις παραγωγών, οι οποίες αναγνωρίζονται επίσημα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Ελάχιστος αριθμός μελών:
- οι ομάδες παραγωγών φυτικής παραγωγής πρέπει να έχουν ελάχιστο αριθμό μελών, τους 10 παραγωγούς,
- οι ομάδες παραγωγών ζωικής παραγωγής πρέπει να έχουν ελάχιστο αριθμό μελών, τους 5 παραγωγούς,
- οι οργανώσεις παραγωγών φυτικής και ζωικής παραγωγής έχουν τον ελάχιστο αριθμό μελών ως προβλέπεται στο αντίστοιχο εθνικό θεσμικό πλαίσιο.
- οι ομάδες / οργανώσεις παραγωγών δασοπονικών προϊόντων πρέπει να έχουν ελάχιστο αριθμό μελών, τους 5 παραγωγούς.
Οικονομική ενίσχυση: Καταβάλλεται σε ετήσια και αποτελεί ποσοστό επί της ετήσιας εμπορεύσιμης αξίας των προϊόντων της ομάδας ή της οργάνωσης:
- Το 10% κατά το 1ο έτος μετά την αναγνώριση.
- Το 8% κατά το 2ο έτος.
- Το 6% κατά το 3ο έτος.
- Το 4% κατά το 4ο έτος.
- Το 2% κατά το 5ο έτος.
Κοινοτική συμμετοχή: 25 εκ. €
Δ. Συνεργασία – Προώθηση καινοτομίας
Ενισχύεται η συνεργασία για την προώθηση
της καινοτομίας και τη σύνδεση της έρευνας με την γεωργική πρακτική και
τις επενδύσεις του πρωτογενή τομέα μέσω επιχειρησιακών ομάδων. Οι
ομάδες συστήνονται από αγρότες, ερευνητές, συμβούλους, επιχειρήσεις και
άλλους φορείς που ενδιαφέρονται για την καινοτομία στο γεωργικό τομέα.
Σκοπός:
- Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην πρωτογενή παραγωγή (γεωργικών εκμεταλλεύσεων), των επιχειρήσεων στον τομέα των τροφίμων των τοπικών κυρίως προϊόντων καθώς επίσης και
- Η αναζήτηση νέων καλλιεργητικών πρακτικών και πρακτικών παραγωγής που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Μέτρα:
- Στήριξη για τη δημιουργία και λειτουργία επιχειρησιακών ομάδων για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας.
- Στήριξη Οριζόντιας και κάθετης συνεργασίας για βραχείες αλυσίδες και τοπικές αγορές καθώς και δραστηριότητες προώθησης
- Στήριξη για συνεργασία για περιβαλλοντικά έργα, περιβαλλοντικές πρακτικές και δράσεις για κλιματική αλλαγή.
Κοινοτική συμμετοχή: 97 εκ. €
Ε. Νέοι Αγρότες
Παροχή ενίσχυσης από 17.000 έως 22.000€ για την πρώτη εγκατάσταση νέων στις αγροτικές περιοχές.
Περιλαμβάνονται όλοι οι Νομοί της Χώρας.
Δικαιούχοι: Μπορεί να
είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα 18-40 ετών που έχουν κάνει εγγραφή 1η φορά
στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων ως «νεοεισερχόμενου»
επαγγελματία αγρότη (12 μήνες πριν από την ημερομηνία υποβολής της
αίτησης ενίσχυσης)
Το επιχειρηματικό σχέδιο θα έχει μέγιστη
διάρκεια υλοποίησης τα 4 έτη και ελάχιστη τα 3 έτη. Ο νέος αγρότης θα
πρέπει εντός 18 μηνών από την ημερομηνία εγκατάστασης να αποκτά την
ιδιότητα του «ενεργού αγρότη» και στη λήξη του επιχειρηματικού σχεδίου
να είναι πλέον «επαγγελματίας αγρότης»
Πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η στήριξη
παρέχεται με τη μορφή κατ΄ αποκοπή ποσού επιχορήγησης και όχι βάσει
επιλέξιμων δαπανών – τιμολογίων.
Επίσης, δεν υπάρχει περιορισμός στο
είδος των επιλέξιμων δαπανών εφόσον αυτές εξυπηρετούν την υλοποίηση του
επιχειρηματικού σχεδίου (π.χ. αγορά ζωικού ή φυτικού κεφαλαίου, κάλυψη
λειτουργικών δαπανών, αγορά εξοπλισμού κλπ).
Κοινοτική συμμετοχή: 276,8 εκ. €
ΣΤ. Ενίσχυση πολύ μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων
Στόχος του μέτρου είναι να διατηρηθούν και να δημιουργηθούν συνθήκες επιβίωσης και περαιτέρω ανάπτυξής τους.
Αφορά υφιστάμενες γεωργικές εκμεταλλεύσεις σε αγροτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και 5.000 κατοίκους
Δεν υπάρχει περιορισμός στο είδος των
επιλέξιμων δαπανών εφόσον αυτές εξυπηρετούν την υλοποίηση του
επιχειρηματικού σχεδίου (π.χ. αγορά ζωικού ή φυτικού κεφαλαίου, κάλυψη
λειτουργικών δαπανών, αγορά εξοπλισμού κλπ).
Η ενίσχυση ανά δικαιούχου ανέρχεται στα 14.000 €
Κοινοτική συμμετοχή: 22 εκ. €
Ζ. Μέτρα εκκίνησης νέων επιχειρήσεων (ΜΜΕ – start up), σε μη γεωργικές δραστηριότητες
Αφορά επενδύσεις εκτός πρωτογενή τομέα με σκοπό τη διαφοροποίηση της οικονομικής βάσης της υπαίθρου και τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.
Αφορά αγροτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και 5.000 κατοίκους.
Το συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα θα πρέπει να μην υπερβαίνει τις 25.000 €.
Η οικονομική ενίσχυση κυμαίνεται από 11.000 έως 20.000 €
Πιο συγκεκριμένα αφορά:
- Δραστηριότητες εμπορίας και μεταποίησης προς μη γεωργικά προϊόντα (μη τρόφιμα) που σχετίζονται με την οικοτεχνία, τα τοπικά προϊόντα και μικρές παραδοσιακές δημιουργικές βιοτεχνίες (όπως κατασκευή προϊόντων κλωστοϋφαντουργικής, ένδυσης, από δέρμα – ξύλο – φελλό και καλαθοποιίας, παραγωγή σαπουνιών, κεραμικών, επίπλων, κοσμημάτων, παιχνιδιών
- Παροχή επιστημονικών, τεχνικών, κοινωνικών υπηρεσιών και μικρής κλίμακας λιανεμπορίου που εξυπηρετούν την τοπική οικονομία και καθημερινές ανάγκες κατοίκων (όπως υπηρεσίες γεωτεχνικών, λογιστών, αρχιτεκτόνων, κτηνιάτρων, ξενόγλωσση ή άλλη ειδική εκπαίδευση, ιατρικές υπηρεσίες, φύλαξη μικρών παιδιών, επαγγελματικά εργαστήρια χωρίς άδεια λειτουργίας)
- Δραστηριότητες σχετικά με τον πολιτισμό, την αναψυχή και τις ειδικές μορφές τουρισμού (όπως καταλύματα, ενοικίαση ειδών αναψυχής, διοργάνωση πολιτιστικών ή άλλων εκδηλώσεων)
- Δραστηριότητες μεταποίησης προς μη γεωργικά προϊόντα (επεξεργασμένα τρόφιμα), εστίασης και λιανικής πώλησης ποτών και τροφίμων ασκούμενες αυτόνομα ή συνδυαστικά μεταξύ τους (περιπτώσεις Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος όπου υπάρχει συνδυασμός παρασκευής, λιανικής πώλησης και κατανάλωση από πελάτες εντός και εκτός αυτών των καταστημάτων όπως γαλακτοπωλεία, ζαχαροπλαστεία, αρτοποιία)
Κοινοτική συμμετοχή: 40 εκ. €
Η. Συστήματα ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων
Σκοπός:
- Αύξηση της αξίας του γεωργικού προϊόντος / τροφίμου.
- Διασφάλιση υψηλών επιδόσεων ποιότητας για τα προϊόντα.
- Καλύτερη πρόσβαση στην αγορά.
Ποια προϊόντα αφορά:
- Κρασί με ονομασίες προέλευσης και γεωγραφικές ενδείξεις της ΕΕ.
- Προϊόντα Ορεινής Παραγωγής.
- Σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης (πρότυπο AGRO 2-1/2-2).
- Προϊόντα παραχθέντα σύμφωνα με το πρότυπο AGRO 3.
- Προϊόντα παραχθέντα σύμφωνα με το πρότυπο AGRO 7.
- Βαμβάκι με σήμανση ECOLABEL (Καν. 66/2010).
- Βιολογικά προϊόντα (Καν. (ΕΚ) 834/2007).
- Κρέας πουλερικών και τα αυγά ορνίθων (Καν. (ΕΚ) 543/2008 & Καν. (ΕΚ) 589/2008).
- Βόειο κρέας ποιότητας (Υ.Α. 290788/15.04.08 (ΦΕΚ 712/Β΄/23.04.08).
Δικαιούχοι: Ενεργοί γεωργοί και ομάδες γεωργών.
Επιλέξιμες δαπάνες
Οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για:
α) νέα συμμετοχή σε συστήματα ποιότητας
β) μέτρα υποχρεωτικών ελέγχων και χορήγησης πιστοποίησης σε σχέση με τα συστήματα ποιότητας·
γ) δραστηριότητες που σχετίζονται με την
επινόηση και σχεδιασμό προϊόντος, την προετοιμασία των αιτήσεων
αναγνώρισης των ονομασιών προέλευσης, των γεωγραφικών ενδείξεων και των
εγγυημένων παραδοσιακών ιδιότυπων προϊόντων σύμφωνα με τον κανονισμό
(ΕΕ) αριθ. 1151/2012.
Κοινοτική συμμετοχή: 41εκ. €
Θ. Στήριξη για δραστηριότητες πληροφόρησης και προώθησης
Ενίσχυση για δραστηριότητες ενημέρωσης
και προώθησης, όσον αφορά προϊόντα καλυπτόμενα από τα συστήματα
ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.
Δικαιούχοι
Ομάδες παραγωγών, οργανώσεις παραγωγών,
διεπαγγελματικές οργανώσεις ή άλλου νομικού τύπου οντότητες. Στις εν
λόγω ομάδες δύναται να συμμετέχουν, εκτός των παραγωγών, και ιδιοκτήτες
μονάδων μεταποίησης.
Επιλέξιμες δαπάνες
- Εκτύπωση και διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων και αφισών,
- Διαφημιστικές καταχωρήσεις,
- Δημιουργία ιστοσελίδων και ενημερωτικών ταινιών ανά προϊόν,
- Διοργάνωση και συμμετοχή σε συνέδρια, εκθέσεις και εμποροπανηγύρεις κλπ.
Εξαιρείται ο τομέας του οίνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου